วรรณคดีไทย เป็นสมบัติทางวัฒนธรรมที่เป็นมรดกสืบทอดกันมาอย่างยาวนานตั้งแต่สมัยสุโขทัยจวบจนสมัยรัตนโกสินทร์ โดยมีวรรณคดีมากมายหลายร้อยเรื่อง ทั้งที่เป็นวรรณกรรมลายลักษณ์ และวรรณกรรมมุขปาฐะ คือ เรื่องที่เล่าต่อสืบทอดกันมา มีรูปแบบคำประพันธ์และเนื้อหาที่หลากหลาย วรรณคดีไทยเหล่านี้ทรงคุณค่าในแง่ของงานวรรณกรรม อีกทั้งยังได้สะท้อนให้เห็นถึงความคิด ความเชื่อ โลกทัศน์ ภูมิปัญญาในการสร้างสรรค์ผลงานของบรรพบุรุษไทยเราเป็นอย่างดี

มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา (ในพระบรมราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี) ได้จัดทำหนังสืออ้างอิงประเภทนามานุกรมเกี่ยวกับวรรณคดีไทยเนื่องในวโรกาสสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจริญชนมายุ 50 พรรษา 2 เมษายน 2548 ดังนี้
ชุดที่ 1 ชื่อวรรณคดี
ชุดที่ 2 ชื่อผู้แต่ง
ชุดที่ 3 ชื่อตัวละคร ชื่อสถานที่ และชื่อปกิณกะ

ซึ่งหนังสือนามานุกรมทั้ง 3 ชุด ได้รวบรวมรายชื่อที่เกี่ยวกับวรรณคดีไทย พร้อมทั้งคำอธิบาย ที่มาที่ไปของคำเหล่านี้เป็นอย่างดี ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อการศึกษาวรรณคดีไทยเป็นอย่างมาก นอกจากนี้ การจัดทำนามานุกรม ได้มีผู้เชี่ยวชาญด้านวรรณคดีไทยหลายท่าน มาร่วมจัดทำ เพื่อให้ข้อมูลนามานุกรมวรรณคดีไทยมีความถูกต้องมากที่สุด

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) (ศมส.) จึงเห็นว่าข้อมูลนามานุกรมวรรณคดีไทยมีประโยชน์และสมควรจัดทำ "ฐานข้อมูลนามานุกรมวรรณคดีไทย" ให้บริการในเว็บไซต์ของ ศมส. เพื่อเผยแพร่ความรู้วรรณคดีไทยและก่อให้เกิดประโยชน์ด้านการศึกษาวรรณคดีไทยอีกทางหนึ่ง