หม่อมเจ้าพระพุทธุปบาทปิลันท์ (หม่อมเจ้าทัด)
หัสข้อมูล
TLD-002-1081
ชื่อ - สกุล
หม่อมเจ้าพระพุทธุปบาทปิลันท์ (หม่อมเจ้าทัด)
เกิด
พ.ศ. 2365
เสียชีวิต
วันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ. 2443
ประวัติ
หม่อมเจ้าพระพุทธุปบาทปิลันท์ พระนามเดิม หม่อมเจ้าทัด เป็นพระโอรสพระประพันธวงศ์เธอ กรมหลวงเสนีบริรักษ์ (ต้นราชสกุลเสนีวงศ์) ประสูติเมื่อพ.ศ. 2365
หม่อมเจ้าทัดทรงผนวชเป็นสามเณรที่วัดพระศรีรัตนศาสดารามในสมัยรัชกาลที่ 3 แล้วไปประทับที่วัดระฆังโฆสิตาราม เล่าเรียนในสำนักสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต) แต่ครั้งยังเป็นพระมหาโต และทรงผนวชเป็นพระภิกษุที่วัดพระศรีรัตนศาสดารามเมื่อ พ.ศ. 2385 มีสมเด็จพระสังฆราช (ด่อน) เป็นพระอุปัชฌาย์ พระมหาโตเป็นพระกรรมวาจาจารย์ คงประทับอยู่ที่วัดระฆังโฆสิตารามตามเดิม ต่อมาพ.ศ. 2392 หม่อมเจ้าพระทัดได้เข้าแปลพระปริยัติธรรมครั้งแรกที่วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ได้เป็นเปรียญ 3 ประโยค
เมื่อพ.ศ. 2404 ในสมัยรัชกาลที่ 4 หม่อมเจ้าพระทัดได้เข้าแปลพระปริยัติธรรมที่วัดพระศรีรัตนศาสดารามได้อีก 4 ประโยค รวมเป็น 7 ประโยค ครั้นถึงพ.ศ. 2407 ทรงสถาปนาเป็นหม่อมเจ้าพระราชาคณะมีสมณศักดิ์เป็น หม่อมเจ้าพระพุทธุปบาทปิลันท์
พ.ศ. 2430 ได้เลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระธรรมเจดีย์ และปีพ.ศ. 2435 โปรดให้เลื่อนเป็นหม่อมเจ้าพระธรรมพิมล อาราธนาไปครองวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ต่อมาพ.ศ. 2437 โปรดให้สถาปนาเป็นเจ้าคณะใหญ่ ในคณะกลาง มีนามว่า หม่อมเจ้าพระสมเด็จพระพุฒาจารย์
หม่อมเจ้าพระสมเด็จพระพุฒาจารย์สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ. 2443 ชนมายุได้ 79 ปี
ผลงาน / งานประพันธ์
1. โคลงภาพเรื่องรามเกียรติ์ที่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม
ห้อง 137 รวมโคลง 28 บท เนื้อความตั้งแต่พระพรตเดินทางถึงเมืองมลิวันจนถึงหนุมานอาสาทำลายด่านเมืองมลิวัน
2. ลิลิตหม่อมเจ้าพระสมเด็จพระพุฒาจารย์ เสด็จธุดงค์
ผู้เรียบเรียง
สยาม ภัทรานุประวัติ
เอกสารอ้างอิง
เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม 1. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2545.
รูปแบบลิขสิทธิ์
Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)
