โลโก้ของศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธรLogo
logo
  • หน้าหลัก
  • วรรณคดี
  • ผู้แต่ง
  • ตัวละครและปกิณกะ
  • เกี่ยวกับโครงการ
    • เกี่ยวกับโครงการ
    • เกี่ยวกับโครงการ
    • นโยบายการใช้งาน
    • ติดต่อเรา
    • ศมส
ขยายขนาดตัวอักษร

ผู้แต่ง

  1. หน้าหลัก
  2. ผู้แต่ง
  3. พระยามหามนตรี (ทองคำ)

พระยามหามนตรี (ทองคำ)

  • TLD-002-123
หัสข้อมูล
TLD-002-1231
ชื่อ - สกุล
พระยามหามนตรี (ทองคำ)
เกิด
วันที่ 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2385
เสียชีวิต
วันที่ 4 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2470
ประวัติ
พระยามหามนตรี นามเดิม ทองคำ สีหอุไร บุตรนายทองดีกับนางเมือง เกิดเมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2385 ตั้งบ้านเรือนอยู่ที่เรือนแพหน้าวัดมหาธาตุกรุงเทพมหานคร
เมื่ออายุได้ 8 ปี บิดาถึงแก่กรรม  หม่อมแพผู้เป็นอาได้รับมาอุปการะอยู่ในวัง  อายุ 13 ปี ได้บวชเป็นสามเณรอยู่ที่วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ได้ศึกษาเล่าเรียนพระปริยัติธรรม หนังสือไทย ขอม และวิชาช่างต่างๆ  จนครบกำหนดอุปสมบทเป็นพระภิกษุ  จึงได้บวชเป็นพระภิกษุ 1 พรรษา เมื่อลาสิกขาแล้วเข้ารับราชการเป็นนายเวรมหาดเล็กในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งขณะนั้นดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ กรมขุนพินิตประชานาถ
ครั้นพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จขึ้นครองราชย์แล้ว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นายทองคำมหาดเล็กเป็นจ่าผลาญอริพิษ ในกรมพระตำรวจใหญ่ขวา และให้เป็นนายด้าน (ผู้ควบคุมการก่อสร้าง) ตกแต่งพระพุทธรัตนสถานในพระบรมมหาราชวัง ต่อมาได้รับพระราชทานตำแหน่งเจ้ากรมพระตำรวจสนมทหารขวา เป็นพระพรหมบริรักษ์เมื่อพ.ศ. 2420 ต่อมาได้รับราชการด้านงานช่างต่าง ๆ ที่สำคัญ เช่น เป็นนายด้านทำพระเมรุสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ ทำโรงเอกซหิบิชั่นที่ท้องสนามหลวงคราวฉลองพระนครครบ 100 ปี และได้เป็นข้าหลวงทำหน้าที่จัดเจ้าพนักงานรับส่งหนังสือบอกราชการกองทัพคราวปราบฮ่อ ครั้นพ.ศ. 2429 ได้เป็นพระพิเรนทรเทพบดีศรีสมุห  เจ้ากรมตำรวจใหญ่ซ้าย รักษาการเมืองนครราชสีมา
พ.ศ. 2436 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็นพระยามหามนตรี ศรีองครักษสมุห เจ้ากรมตำรวจในขวา  ในปีนั้นพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดงานรัชฎาภิเษกขึ้นที่พระนครศรีอยุธยา พระยามหามนตรีเป็นผู้หนึ่งที่ได้จัดลับแลไฟและแต่งโคลงเฉลิมพระเกียรติพระไชยราชาธิราชในงานนี้ด้วย
พ.ศ. 2437 ได้เป็นพระยาอนุชิตชาญไชย จางวางกรมพระตำรวจขวา ทำหน้าที่องคมนตรีที่ปรึกษาราชการ และกรรมการศาลฎีกาในเวลาเดียวกัน
พ.ศ. 2443 เมื่อมีอายุได้ 58 ปี ได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็นพระยาสีหราชฤทธิไกร อภัยพิริยปรากรมพาหุ เจ้ากรมอาสาใหญ่ซ้าย จนถึงอายุ 61 ปี ได้ทำหนังสือกราบบังคมทูลพระกรุณาขอลาจากราชการเพื่อรักษาตัว
เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จสวรรคตแล้ว  พระยาสีหราชฤทธิไกรได้ทำหนังสือกราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวขอพระราชทานพระบรมราชานุญาต บวชเป็นสามเณรเพื่อถวายเป็นพระราชกุศลในวันถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  เมื่อ พ.ศ. 2454
หลังจากนั้นได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุและอยู่ในสมณเพศโดยตลอด  พ.ศ. 2466 ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรพัดยศเป็นพระราชาคณะยก มีนามว่าพระสุวรรณรัศมี  มรณภาพเมื่อวันที่ 4  กุมภาพันธ์ พ.ศ.2470  อายุได้ 86 ปี  พรรษา 17
ผลงาน / งานประพันธ์
1. นิทานเทียบสุภาษิตหรือนิทานกระทู้ แต่งเมื่อเป็นพระภิกษุ 
2. โคลงเฉลิมพระเกียรติยศสมเด็จพระไชยราชาธิราช  ใน กลอนจารึกแต่งประทีปที่บางปะอิน
ผู้เรียบเรียง
วิกัลย์ พงศ์พนิตานนท์
เอกสารอ้างอิง
สีหราชฤทธิไกร, พระยา. นิทานเทียบสุภาษิต. พระนคร : โสภณพิพรรฒธนากร, 2471. (พิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ พระสุวรรณรัศมี เมื่อปีมะโรง พ.ศ. 2471)
เอนก  นาวิกมูล. “พระยาสีหราชฤทธิไกร (ทองคำ สีหอุไร) นายตำรวจผู้ออกบวชอุทิศส่วนกุศลถวาย ร. 5.”   เนชั่นสุดสัปดาห์  ปีที่ 13  ฉบับที่ 659 (17 มกราคม 2548) – ฉบับที่ 661  (31 มกราคม 2548).
รูปแบบลิขสิทธิ์
Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)

คำสำคัญ

  • ทองคำ สีหอุไร
  • นายทองคำ
  • มหาดเล็ก
  • จ่าผลาญอริพิษ
  • พระพรหมบริรักษ์
  • พระพิเรนทรเทพบดีศรีสมุห
  • พระยามหามนตรี
  • พระยาอนุชิตชาญไชย
  • พระยาสีหราชฤทธิไกร
  • อภัยพิริยปรากรมพาหุ
  • พระสุวรรณรัศมี
20 ถนนบรมราชชนนี เขตตลิ่งชัน กรุงเทพมหานคร 10170
ภายใต้การกำกับดูแลของกระทรวงวัฒนธรรม
2021 © ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)
www.sac.or.th
วันจันทร์-ศุกร์ : 08.00-17.00 น.
TELEPHONE
0-2880-9429
FAX
0-2880-9332
E-MAIL
webmaster@sac.or.th
E-MAIL (งานสารบรรณ)
saraban@sac.or.th

นิสา เชยกลิ่น

นิสา เชยกลิ่น
Content Manager

ช่องทางการรับฟังความคิดเห็น
Application : Smart SAC
ประเภท
  • วรรณคดี
  • ผู้แต่ง
  • ตัวละครและปกิณกะ
เกี่ยวกับ
  • เกี่ยวกับโครงการ
  • นโยบายการใช้งาน
ติดต่อ
  • ติดต่อเรา
  • ศมส.
  • นโยบายข้อมูลส่วนบุคคล
  • ประกาศความเป็นส่วนตัว
SmartSAC in App Store
SCAN ME
open in App Store
SmartSAC in Play Store
SCAN ME
open in Play Store