พระยาราชวรานุกูล (เวก บุณยรัตพันธุ์)
หัสข้อมูล
TLD-002-1351
ชื่อ - สกุล
พระยาราชวรานุกูล (เวก บุณยรัตพันธุ์)
เกิด
พ.ศ. 2348
เสียชีวิต
วันที่ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2452
ประวัติ
พระยาราชวรานุกูล นามเดิม เวก บุณยรัตพันธุ์ บุตรเจ้าพระยาภูธราภัย (นุช บุณยรัตพันธุ์) เกิดเมื่อพ.ศ. 2384
ในสมัยรัชกาลที่ 4 ถวายตัวเข้ารับราชการเป็นนายพิไนยราชกิจ มหาดเล็กหุ้มแพร ต่อมาในรัชกาลที่ 5 ได้รับพระราชทานเลื่อนเป็นนายกวดมหาดเล็กหุ้มแพรต้นเชือก แล้วเป็นนายจ่ายวด และพระสุริยภักดี เจ้ากรมพระตำรวจสนมทหาร ตามลำดับ ภายหลังได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เลื่อนขึ้นเป็นพระยาราชวรานุกูล ปลัดทูลฉลองกระทรวงมหาดไทย แล้วโปรดเกล้าฯ ให้เป็นพระยาศรีธรรมราชในกระทรวงวัง และเป็นเจ้าพระยาศรีธรรมาธิราช เมื่อพ.ศ. 2448
ขณะมีบรรดาศักดิ์เป็นพระยาราชวรานุกูล ได้รับพระบรมราชโองการให้คุมทัพยกไปทางหลวงพระบางในการยกกองทัพขึ้นไปปราบฮ่อ ครั้งที่ 2 เมื่อ พ.ศ. 2426 และโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นผู้ช่วยบรรณารักษ์ในกรรมสัมปาทิกหอพระสมุดวชิรญาณ เมื่อพ.ศ. 2432
เจ้าพระยาศรีธรรมาธิราชถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2452 อายุได้ 68 ปี
ผลงาน / งานประพันธ์
1. โคลงภาพเรื่องรามเกียรติ์ที่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม
ห้องที่ 59 – 61 รวมโคลง 84 บท เนื้อความตั้งแต่พระรามปรึกษากลศึกกับพิเภกจนถึงหนุมานแก้พิษหอกโมกขศักดิ์
2. โคลงภาพพระราชพงศาวดาร*
โคลงประกอบรูปที่ 8 ตอนขุนวรวงศาธิราชว่าราชการ ภาพเขียนพระเฑียรราชาเสี่ยงเทียน
โคลงประกอบรูปที่ 9 ตอนขุนวรวงศาธิราชว่าราชการ ภาพขุนพิเรนทรเทพกับพวกจับขุนวรวงศาฯ
โคลงประกอบรูปที่ 40 แผ่นดินสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม ภาพยี่ปุ่นเข้าพระราชวัง
โคลงประกอบรูปที่ 46 แผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ภาพเสด็จตีเมืองเชียงใหม่
โคลงประกอบรูปที่ 59 แผ่นดินพระเจ้าบรมโกษฐ์ ภาพขุนชำนาญสู้กับพระธนบุรี
โคลงประกอบรูปที่ 68 แผ่นดินพระเจ้ากรุงธนบุรี ภาพพม่าค่ายเขานางแก้วยอมแพ้
โคลงประกอบรูปที่ 78 แผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ภาพตีค่ายพม่าที่ตำบลสามสบ
ผู้เรียบเรียง
บุหลง ศรีกนก
เอกสารอ้างอิง
ราชสกุลวงศ์ (ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม). กรุงเทพฯ : จันวาณิชย์จำกัด แผนกพิมพ์, 2525. (พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ หม่อมราชวงศ์บุญรับ พินิจชนคดี วันที่ 30 มีนาคม 2525)
เรื่องเฉลิมพระยศเจ้านาย ฉะบับมีพระรูป. กรุงเทพฯ : อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง, 2538. (ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พิมพ์พระราชทานในการสถาปนาพระอิสริยศักดิ์ และบำเพ็ญพระราชกุศลฉลองพระชนมายุ 6 รอบ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา วันที่ 6 พฤษภาคม พ ศ. 2538)
เรื่องตั้งเจ้าพระยาในกรุงรัตนโกสินทร์. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2545. (คณะกรรมการจัดทำหนังสือที่ระลึกและจดหมายเหตุ พระราชพิธีสมมงคลพระชนมายุเท่าพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช พุทธศักราช 2545)
รูปแบบลิขสิทธิ์
Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)
