เจ้าพระยาพระคลัง (หน)
รหัสข้อมูล
TLD-002-0881
ชื่อ - สกุล
เจ้าพระยาพระคลัง (หน)
เกิด
ไม่ปรากฏ
เสียชีวิต
พ.ศ. 2348
ประวัติ
"เจ้าพระยาพระคลัง นามเดิม หน เป็นบุตรของเจ้าพระยาบดินทร์สุรินทร์ฦๅชัยกับท่านผู้หญิงเจริญ เป็นชาวกรุงเก่าที่เจริญเติบโตรับราชการในสมัยธนบุรี มีบรรดาศักดิ์เป็นหลวงสรวิชิต ตำแหน่งนายด่านเมืองอุทัยธานี
ในสมัยปลายธนบุรี ได้เกิดการจลาจลวุ่นวายขึ้นในบ้านเมือง ขณะนั้นพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชซึ่งทรงดำรงตำแหน่งสมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกได้ยกทัพไปตีเขมร เมื่อได้ข่าวความวุ่นวายในพระนคร ก็รีบยกทัพกลับมาขจัดความเดือดร้อนในแผ่นดิน หลวงสรวิชิตมีส่วนสำคัญในการช่วยราชการครั้งนั้นให้สำเร็จลุล่วง ดังนั้นหลังจากที่ทรงปราบดาภิเษกขึ้นครองราชย์แล้ว พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้เป็นพระยาพระคลัง
เจ้าพระยาพระคลังเป็นกวีเอกที่ได้รับการยกย่องในด้านกวีโวหารทั้งร้อยแก้วและร้อยกรอง มีผลงานกวีนิพนธ์มาตั้งแต่สมัยธนบุรี แต่เรื่องที่โดดเด่นเป็นที่รู้จักแพร่หลายนั้นแต่งขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 1 เช่น สามก๊ก* กากีคำกลอน* ร่ายยาวมหาเวสสันดรชาดก* กัณฑ์กุมารและกัณฑ์มัทรี ฯลฯ กล่าวกันว่าท่านเป็นกวีที่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชไว้วางพระราชหฤทัยอย่างยิ่ง
ผลงาน / งานประพันธ์
1. ลิลิตเพชรมงกุฎ
2. อิเหนาคำฉันท์
3. ราชาธิราช
4. กลอนและร่ายจารึกเรื่องสร้างภูเขาที่วัดราชคฤห์
5. โคลงพยุหยาตราเพ็ชรพวง*
6. สามก๊ก
7. ลิลิตศรีวิชัยชาดก
8. ร่ายยาวมหาเวสสันดรชาดก กัณฑ์กุมาร
9. ร่ายยาวมหาเวสสันดรชาดก กัณฑ์มัทรี
10. สมบัติอมรินทร์คำกลอน
11. กากีคำกลอน
12. เพลงยาวเล่นว่าความ
13. เพลงยาวปรารภ หรือเพลงยาวปรารภถึงเรื่องวัฏฏสงสาร
14. เพลงยาวตำรามโหรี
15. เพลงยาวไหว้ครูมโหรี
16. โคลงภาพฤาษีดัดตน
ผู้เรียบเรียง
ยุพร แสงทักษิณ
เอกสารอ้างอิง
พระคลัง(หน), เจ้าพระยา. วรรณคดีเจ้าพระยาพระคลัง(หน). พระนคร : แพร่วิทยา, 2515.
พิทยาลงกรณ, พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่น. สามกรุง. พระนคร : คลังวิทยา, 2511.
วารี ตัณฑุลากร. “การศึกษาเชิงวิเคราะห์ลิลิตเพชรมงกุฎของเจ้าพระยาพระคลัง(หน).” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต แผนกวิชาภาษาไทย บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย, 2520. (อัดสำเนา)
รูปแบบลิขสิทธิ์
Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)
