TLD-003-1448

ดาบสโพธิสัตว์ 2 (ชื่อตัวละคร)

กัสสปมันทิยชาดก   นิบาตชาดก  

ดาบสโพธิสัตว์เป็นตัวละครในเรื่องกัสสปมันทิยชาดก จตุกกนิบาต ในนิบาตชาดก

ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัตแห่งเมืองพาราณสี พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติในตระกูลพราหมณ์แห่งกาสิกนิคม เมื่อเจริญวัยมารดาสิ้นชีวิต ได้จัดการศพ บริจาคทรัพย์เป็นทาน แล้วพาน้องชายกับบิดาไปบวชเป็นดาบสอยู่ในป่าหิมพานต์

ครั้นถึงฤดูฝนไม่สามารถขุดเหง้ามันหรือหาผลไม้ได้ ดาบสทั้งสามจึงออกเดินทางไปอยู่ในถิ่นที่มีผู้คนอาศัย เมื่อต้นไม้ผลิดอกออกผลอีกครั้ง ดาบสทั้งสามก็พากันเดินทางกลับป่าหิมพานต์ เมื่อใกล้ถึงอาศรมเป็นเวลาเย็น ดาบสโพธิสัตว์จึงล่วงหน้าไปจัดเตรียมอาศรมก่อน ดาบสน้อยเห็นดาบสบิดาเดินช้าก็เร่งให้รีบเดิน ดาบสบิดาไม่พอใจจึงย้อนกลับไปยังจุดเริ่มต้นอีกครั้ง ทั้งสองทะเลาะกันอยู่จนถึงเวลาค่ำ ครั้นจัดเตรียมอาศรมเรียบร้อยแล้ว ดาบสโพธิสัตว์ก็ถือคบไฟเดินไปตาม เมื่อสอบถามจนรู้เรื่องก็นิ่งอยู่แล้วพาทั้งสองไปเก็บเครื่องบริขาร ให้อาบน้ำ และผิงไฟ

ดาบสโพธิสัตว์บอกดาบสบิดาว่า ผู้มีปัญญาย่อมอดทนได้เมื่อถูกเด็กคะนองแช่งด่าหรือทุบตี สัตบุรุษแม้ทะเลาะกันไม่ช้าก็คืนดีได้ แต่คนพาลนั้นย่อมเหมือนภาชนะดินเมื่อแตกแล้วไม่อาจประสานกันได้อีก ผู้ใดรู้โทษของตนและให้อภัยเมื่อผู้อื่นขอโทษ ผู้นั้นย่อมเป็นมิตรต่อกันไม่เสื่อมคลาย และผู้ใดสามารถอดกลั้นได้เมื่อผู้อื่นล่วงเกิน ผู้นั้นย่อมได้ชื่อว่าเป็นผู้ประเสริฐยิ่ง นับแต่นั้นมาดาบสบิดาก็ฝึกตนตามโอวาทของดาบสโพธิสัตว์

กิตติชัย พินโน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)