กาฬกัณณีเป็นตัวละครในเรื่องสิริกาฬกัณณิชาดก  ฉักกนิบาต  ในนิบาตชาดก เป็นเทพธิดา

 

พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นเศรษฐีชื่อสุจิปริวาระ*อยู่ในเมืองพาราณสี*   เศรษฐี ภรรยา บุตร และทาสได้ถวายทาน รักษาศีล รักษาอุโบสถอยู่เป็นนิจ จึงเป็นผู้มีบริวารสะอาด วันหนึ่งเศรษฐีคิดว่าหากผู้มีบริวารสะอาดมาขอพบก็ไม่ควรที่จะให้ผู้นั้นนั่งหรือนอนบนที่นอนอันไม่สะอาด เศรษฐีจึงให้บริวารนำอาสนะและที่นอนสะอาดออกมาเปลี่ยนและตั้งไว้ ณ ที่ที่เหมาะควรแก่การเข้าพบ

 

ในเวลานั้น มีธิดาของท้าววิรูปักข์มหาราช*ชื่อกาฬกัณณี และธิดาของท้าวธตรฐมหาราช*ชื่อสิริเทพธิดา* เสด็จลงมาจากสวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิกา เพื่อมาสรงสนานในสระอโนดาต  นางทั้งสองเถียงกันว่าผู้ใดสมควรที่จะได้ลงสรงสนานในสระอโนดาตก่อน เมื่อหาข้อยุติไม่ได้ นางทั้งสองจึงไปทูลถามท้าวมหาราชทั้งสี่ คือ ท้าวธตรฐ*  ท้าววิรูปักข์* ท้าววิรุฬหก* และท้าวเวสสุวรรณ* แต่ท้าวมหาราชทั้งสี่ก็ไม่สามารถจะวินิจฉัยได้  จึงให้นางทั้งสองไปทูลถามท้าวสักกเทวราช (พระอินทร์)   พระอินทร์ก็มิอาจวินิจฉัยได้เพราะเกรงจะไม่ยุติธรรม จึงแนะนำให้นางทั้งสองไปที่บ้านของเศรษฐีสุจิปริวาระเพราะเศรษฐีนั้นปูอาสนะและที่นอนที่สะอาดไว้ หากใครก็ตามที่ได้นั่งหรือนอน ณ ที่นั้นก่อน คนผู้นั้นก็จะได้ลงสรงสนานในสระอโนดาตก่อน

 

เมื่อนางทั้งสองได้สดับเทวโองการแล้ว นางกาฬกัณณีจึงนุ่งห่มและแต่งเครื่องประดับสีเขียว เสด็จลงจากสวรรค์ไปบ้านเศรษฐี  ประทับอยู่ในอากาศใกล้กับอาสนะนั้น เศรษฐีเห็นนาง เกิดความไม่พอใจในรูปลักษณ์ จึงถามความเป็นมา  นางกาฬกัณณีตอบว่าตนเป็นธิดาท้าววิรูปักข์ จะขออาศัยพักที่บ้านของเศรษฐีคืนหนึ่ง ขอให้ได้พักบนอาสนะที่สะอาดนี้ เศรษฐีถามต่อว่านางพอใจชายที่ประพฤติเช่นไร นางตอบว่านางพอใจชายที่ไม่รู้จักบุญคุณของผู้มีพระคุณ อิจฉาริษยาผู้อื่น ไม่รู้จักใช้จ่ายทรัพย์ ชอบพูดส่อเสียด และดูหมิ่นผู้อื่น  เมื่อเศรษฐีได้ฟังแล้วก็บอกให้นางกาฬกัณณีกลับไป 

 

หลังจากนั้นสิริเทพธิดาผู้นุ่งห่มและแต่งเครื่องประดับสีทองก็มาที่บ้านของเศรษฐี  ยืนสำรวมอยู่ เศรษฐีจึงถามเช่นเดียวกับนางกาฬกัณณี  นางตอบว่านางเป็นธิดาท้าวธตรฐ และนางพอใจชายที่ประพฤติดี เป็นผู้เข้าถึงศีล  สงเคราะห์มิตร  มีวาจาไพเราะ  มีความอดกลั้นต่อสิ่งที่ทำให้เดือดร้อน  นางไม่ชอบบุรุษที่ทุจริตทั้งกาย วาจา และใจ  เศรษฐีได้ฟังจึงกล่าวว่าอาสนะนี้เป็นที่เหมาะควรแก่นาง แล้วเชิญให้พักบนอาสนะนั้น ครั้นรุ่งเช้าสิริเทพธิดาจึงกลับไปยังสวรรค์และได้ลงสรงสนานในสระอโนดาตก่อนนางกาฬกัณณี อาสนะที่สิริเทพธิดานอนจึงได้ชื่อว่าสิริไสยา  ซึ่งหมายถึงที่นอนอันเป็นมิ่งขวัญตราบเท่าทุกวันนี้