ดินถนันเป็นดินวิเศษในเรื่องพระอภัยมณี มีชื่อเรียกอีกอย่างว่านมธรณี* อยู่ใต้แผ่นดิน 1,000 ปีจึงจะผุดขึ้นมาครั้งหนึ่ง เป็นดินที่มีกลิ่นหอม ลักษณะเป็นก้อนดิน ขนาดลูกน้ำเต้าสีเหลืองทอง มีไส้สีแดง มีคุณสมบัติวิเศษคือ ด้วยหวานเย็นเห็นประเสริฐเกิดกำลัง กำจัดทั้งโรคาไม่ราคี อายุยืนชื่นชุ่มเป็นหนุ่มสาว ผิวนั้นราวกับทองละอองศรี ถึงแก่เฒ่าเข้าเรือนสามร้อยปี ก็ไม่มีมัวหมองละอองนวล ทั้งเนื้อหอมกล่อมกลิ่นระรินรื่น เป็นที่ชื่นเชยบุรุษสุดสงวน นางละเวงวัณฬา*ได้ดินถนันบริเวณเขาอังกาศ* ขณะที่หนีพระอภัยมณีกลับเมืองลังกา