ตะละแม่ศรีเป็นตัวละครในเรื่องราชาธิราช เป็นพระธิดาของพระเจ้าช้างเผือก* (พระเจ้าอู่*) เกิดจากนางอำเตียว*พระสนม เป็นพระพี่นางต่างพระมารดาของพระเจ้าราชาธิราช*

พระเจ้าช้างเผือกได้ถวายตะละแม่ศรีพร้อมเครื่องราชบรรณาการแด่พระเจ้าเชียงใหม่ เพื่อป้องกันมิให้พระเจ้าเชียงใหม่ยกทัพมาช่วยสมิงพระตะบะ*ซึ่งเป็นขุนนางขบถแต่เมื่อพระเจ้าเชียงใหม่ไม่นำพาตะละแม่ศรี พระเจ้าช้างเผือกจึงขอตะละแม่ศรีคืนจากเมืองเชียงใหม่ แล้วได้ประทานแก่สมิงมราหู* เพื่อตอบแทนความดีความชอบของไชยสุระ*บิดาของสมิงมราหูที่อาสาสงครามจนเสียชีวิต เมื่อพระยาน้อย*ปราบสมิงมราหูพร้อมทั้งจับกุมพระมหาเทวี*และตะละแม่ศรีได้ พระยาน้อยทรงเห็นว่าการที่ตะละแม่ศรีได้สมรู้ร่วมคิดกำจัดพระองค์นั้น เนื่องจากตกอยู่ในอำนาจของพระมหาเทวีและสมิงมราหู จึงทรงงดโทษประหาร ให้ปลูกตำหนักหลังเล็กสองหลังขังพระมหาเทวีและตะละแม่ศรีไว้