TLD-003-1631

ตุมพิยะ (ชื่อตัวละคร)

ตุมพิยชาดก   นิบาตชาดก  

ตุมพิยะเป็นตัวละครในเรื่องตุมพิยชาดก ปัญจกนิบาต ในนิบาตชาดก เป็นยักษ์

เมื่อครั้งพระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นพ่อค้าเกวียน เกิดในสกุลสัตถวาหะซึ่งเป็นสกุลพ่อค้าเกวียน วันหนึ่งพระโพธิสัตว์นำเกวียน 500 เล่มบรรทุกสินค้าไปเที่ยวขาย ครั้นถึงปากทางเข้าป่าใหญ่ซึ่งมีต้นไม้บางชนิดมีพิษและเคยมีก้อนข้าวผสมยาพิษที่อมนุษย์ทั้งหลายวางล่อไว้ พระโพธิสัตว์จึงกำชับบริวารไม่ให้บริโภคสิ่งที่ไม่เคยบริโภคเพราะอาจมีพิษ หากจะบริโภคต้องถามพระโพธิสัตว์ก่อน ยักษ์ตนหนึ่งชื่อตุมพิยะเอาใบไม้มาปูไว้ที่กลางทางและวางก้อนข้าวคลุกน้ำผึ้งผสมยาพิษอย่างแรงไว้ แล้วแสร้งเดินเคาะต้นไม้ทำทีหารังผึ้งอยู่ บริวารของพระโพธิสัตว์เห็นก้อนข้าว เข้าใจว่ามีคนวางไว้เพื่อทำบุญ

พวกหนึ่งมีปัญญาหยิบก้อนข้าวไปถามพระโพธิสัตว์ก่อน พระโพธิสัตว์แนะนำให้โยนทิ้งเสีย อีกพวกหนึ่งกินก้อนข้าวเข้าไปบ้างแล้ว พระโพธิสัตว์ก็ให้กินยาเพื่อสำรอกออก ส่วนอีกพวกหนึ่งกินข้าวเข้าไปทั้งหมดจึงสิ้นชีวิต เมื่อผ่านป่าใหญ่ไปได้ พระโพธิสัตว์และบริวารที่เหลือก็นำสินค้าไปขาย แล้วกลับสู่เมืองอย่างปลอดภัย

สายวรุณ น้อยนิมิตร 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)