เมื่อพระราม*พระลักษณ์*ผ่านเข้าไปในเขตของกุมพลครั้งแรก กุมพลคิดจะกินเป็นอาหาร แต่เกิดความกลัวเพราะฉุกคิดว่า พระรามอาจจะเป็นพระนารายณ์*อวตารมาปราบยักษ์ และอาจช่วยให้ตนพ้นคำสาปของพระอิศวร*ได้ กุมพลจึงถามพระราม พระรามเล่าว่าพระองค์เป็นพระนารายณ์อวตารและจะไปตามหาสีดา* กุมพลได้ฟังก็ดีใจจึงเล่าเรื่องของตนเอง ดังคำประพันธ์ที่ว่า
ทูลว่าข้าชื่อกุมพล คนโปรดพระอิศวรเรืองศรี
ลอบหยอกนางนิลมาลี ซึ่งบำเรอเจ้าตรีโลกา
นางร้องอื้อฉาวกล่าวโทษ ทราบโสตพระบรมนาถา
กริ้วโกรธจับจักรขว้างมา ต้องกายาขาดกึ่งตน
แล้วจึ่งสาปซ้ำให้ลำบาก ทนยากอยู่ในป่าพนาสณฑ์
ต่อพบสมเด็จพระภุชพล จึ่งให้พ้นคำสาปพระศุลี
แล้วอสูรกุมพลก็ชี้ทางไปเมืองขีดขิน*และทูลให้พระรามรวมพลวานรไปช่วยนางสีดาที่กรุงลงกา* จากนั้นกุมพลก็ขอให้พระรามช่วยให้พ้นทุกข์ พระรามจึงใช้ศรพรหมาสตร์*ยิงกุมพล เมื่อสิ้นชีวิตกุมพลกลับไปเป็นเทวบุตรที่เขาไกรลาส*ดังเดิมกุมพล หรือกุมภณฑ์*เป็นตัวละครในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ อาศัยอยู่ในป่า กุมพลเป็นยักษ์ร่างกายใหญ่โตแต่มีกายเพียงครึ่งตัว มือยาวมากจนสามารถกวาดสัตว์ที่หลงเข้ามาในเขตของตนกินเป็นอาหารได้
เมื่อพระราม*พระลักษณ์*ผ่านเข้าไปในเขตของกุมพลครั้งแรก กุมพลคิดจะกินเป็นอาหาร แต่เกิดความกลัวเพราะฉุกคิดว่า พระรามอาจจะเป็นพระนารายณ์*อวตารมาปราบยักษ์ และอาจช่วยให้ตนพ้นคำสาปของพระอิศวร*ได้ กุมพลจึงถามพระราม พระรามเล่าว่าพระองค์เป็นพระนารายณ์อวตารและจะไปตามหาสีดา* กุมพลได้ฟังก็ดีใจจึงเล่าเรื่องของตนเอง ดังคำประพันธ์ที่ว่า
ทูลว่าข้าชื่อกุมพล คนโปรดพระอิศวรเรืองศรี
ลอบหยอกนางนิลมาลี ซึ่งบำเรอเจ้าตรีโลกา
นางร้องอื้อฉาวกล่าวโทษ ทราบโสตพระบรมนาถา
กริ้วโกรธจับจักรขว้างมา ต้องกายาขาดกึ่งตน
แล้วจึ่งสาปซ้ำให้ลำบาก ทนยากอยู่ในป่าพนาสณฑ์
ต่อพบสมเด็จพระภุชพล จึ่งให้พ้นคำสาปพระศุลี
แล้วอสูรกุมพลก็ชี้ทางไปเมืองขีดขิน*และทูลให้พระรามรวมพลวานรไปช่วยนางสีดาที่กรุงลงกา* จากนั้นกุมพลก็ขอให้พระรามช่วยให้พ้นทุกข์ พระรามจึงใช้ศรพรหมาสตร์*ยิงกุมพล เมื่อสิ้นชีวิตกุมพลกลับไปเป็นเทวบุตรที่เขาไกรลาส*ดังเดิม
นามานุกรม