TLD-003-1861

ทัฬหธรรม, พระเจ้า (ชื่อตัวละคร)

ทัฬหธัมมชาดก   นิบาตชาดก  

พระเจ้าทัฬหธรรมเป็นตัวละครในเรื่องทัฬหธัมมชาดก สัตตกนิบาต ในนิบาตชาดก เป็นกษัตริย์ครองกรุงพาราณสี

ในครั้งนั้นพระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นอำมาตย์ของพระเจ้าทัฬหธรรม พระเจ้าทัฬหธรรมทรงมีช้างพังต้นชื่อโอฏฐิพยาธิ์*ซึ่งมีพลังมหาศาล เมื่อยังหนุ่มช้างโอฏฐิพยาธิ์ทำหน้าที่เป็นทูตนำสารไปยังประเทศต่าง ๆ ในยามสงครามก็บุกสู้กับเหล่าข้าศึก พระเจ้าทัฬหธรรมจึงประทานฐานันดรศักดิ์และเครื่องคชาภรณ์อันงดงามแก่ช้างโอฏฐิพยาธิ์ และทรงบำรุงเลี้ยงเป็นอย่างดี ครั้นช้างโอฏฐิพยาธิ์แก่ตัวลงไม่สามารถทำหน้าที่ได้ดั่งเดิม พระเจ้าทัฬหธรรมก็ทรงถอดฐานันดรศักดิ์และริบเครื่องคชาภรณ์คืน ทั้งยังมิได้ทรงนำพาอีกต่อไป เมื่อไร้ที่พึ่งพิงช้างโอฏฐิพยาธิ์ก็ร่อนเร่ไปในป่าหาต้นไม้ใบหญ้าเลี้ยงชีวิตตามยถากรรม

ต่อมาภาชนะในราชตระกูลมีไม่พอใช้ พระเจ้าทัฬหธรรมจึงรับสั่งให้นายช่างหม้อทำภาชนะนั้น นายช่างหม้อทูลว่าไม่มีโคสำหรับเทียมเกวียนไปขนโคมัย (ขี้วัว) มาทำภาชนะ พระเจ้าทัฬหธรรมตรัสถามถึงช้างโอฏฐิพยาธิ์ เมื่อนายช่างหม้อทูลว่าช้างพังต้นท่องเที่ยวไปตามสบายในป่า พระเจ้าทัฬหธรรมจึงให้ไปนำช้างโอฏฐิพยาธิ์ออกจากป่า แล้วประทานแก่นายช่างหม้อให้ใช้ขนโคมัยมาทำภาชนะ

วันหนึ่งช้างโอฏฐิพยาธิ์เห็นอำมาตย์พระโพธิสัตว์ก็เข้าไปหารำพันเล่าถึงความทุกข์ยากที่เป็นอยู่ และขอร้องอำมาตย์พระโพธิสัตว์ช่วยทูลพระเจ้าทัฬหธรรมให้คืนฐานันดรศักดิ์แก่ตน อำมาตย์พระโพธิสัตว์จึงเข้าเฝ้าทูลเตือนพระเจ้าทัฬหธรรมให้ทรงระลึกรู้ถึงบุญคุณของผู้ที่ทำประโยชน์แก่พระองค์ เมื่อพระเจ้าทัฬหธรรมได้ทรงฟังก็คืนฐานันดรศักดิ์ให้ช้างโอฏฐิพยาธิ์ ส่วนพระองค์เองทรงตั้งมั่นอยู่ในธรรม เมื่อสิ้นพระชนม์ก็เสด็จสู่สวรรค์

สายวรุณ น้อยนิมิตร , ยุพร แสงทักษิณ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)