ทิพมาลีเป็นตัวละครในบทละครเรื่องอภัยนุราช เป็นมเหสีของท้าวอภัยนุราช* ผู้ครองเมืองบุรีรมเยศ* มีโอรสชื่ออนันต์* และมีธิดาชื่อวรรณสุดา*
เมื่อท้าวอภัยนุราชพานางศรีสาหง* เข้ามาอยู่ในวังและแต่งตั้งให้เป็นมเหสีอีกองค์หนึ่ง นางทิพมาลีหึงหวงจึงไปแอบดูนางศรีสาหง นางระงับความโกรธและความคับแค้นใจไว้ไม่ได้ เกิดทะเลาะตบตีกับนางศรีสาหง นางทิพมาลีถูกทำร้ายร่างกายมากกว่า เพราะไม่อาจสู้แรงของนางศรีสาหงซึ่งขณะนั้นถูกเทพารักษ์*เข้าสิง แต่นางศรีสาหงทำมารยาว่าเป็นฝ่ายถูกทำร้าย ทั้งแสร้งทำเป็นเจ็บปวดดวงตาอย่างสาหัสต้องใช้แก้วตาของนางทิพมาลีมารักษาจึงจะหาย
ท้าวอภัยนุราชซึ่งตกอยู่ใต้อำนาจของเทพารักษ์หลงใหลนางศรีสาหง จึงให้ควักดวงตาทั้งสองข้างของนางทิพมาลีมารักษาดวงตาของนางศรีสาหง
นามานุกรม