TLD-003-1877

ทิศาปาโมกข์โพธิสัตว์ 2 (ชื่อตัวละคร)

ทุราชานชาดก   นิบาตชาดก  

ทิศาปาโมกข์โพธิสัตว์เป็นตัวละครในเรื่องทุราชานชาดก เอกนิบาต ในนิบาตชาดก

เมื่อพระเจ้าพรหมทัตครองราชย์ในเมืองพาราณสี พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นอาจารย์ทิศาปาโมกข์สอนมาณพ 500 คนอยู่ในเมืองนั้น ครั้งนั้นศิษย์ผู้หนึ่งเป็นบุตรพราหมณ์อยู่นอกเมือง พาภรรยามาอยู่ในเมืองพาราณสีด้วย หญิงผู้นี้เป็นหญิงทุศีล วันใดที่ประพฤตินอกใจสามีก็จะอ่อนน้อมถ่อมตนประดุจทาสี วันใดที่มิได้นอกใจสามีก็จะแสดงกิริยาหยาบช้า แสดงอำนาจเป็นเจ้าของบ้าน

มาณพผู้เป็นสามีไม่รู้อุบายของภรรยาก็หนักใจและเป็นทุกข์ ไม่ไปหาอาจารย์ถึง 8 วัน เมื่อไปพบอาจารย์ก็บอกอาจารย์ว่าตนรำคาญใจมากที่ภรรยาประพฤติแปลกๆ เช่นนั้น

อาจารย์โพธิสัตว์จึงบอกให้ศิษย์รู้ถึงความประพฤติของนาง และบอกว่าเป็นธรรมดาของหญิงทุศีลที่นอกใจสามีจะมีอาการเช่นนั้น และสอนศิษย์ว่าไม่ควรใส่ใจหญิงเช่นนี้ ให้วางใจเป็นกลางคืออย่ายินดีเพลิดเพลินว่านางรักและปรารถนาตน และก็อย่าเศร้าโศกเสียใจที่นางแสดงอาการไม่มีเยื่อใย

นับแต่นั้นมามาณพผู้เป็นศิษย์ก็วางใจเป็นกลางตามที่อาจารย์สอน ฝ่ายภรรยารู้ว่าอาจารย์ทิศาปาโมกข์รู้ว่าตนเป็นคนทุศีลก็เลิกประพฤตินอกใจสามี

ยุพร แสงทักษิณ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)