TLD-003-1878

ทิศาปาโมกข์โพธิสัตว์ 3 (ชื่อตัวละคร)

ลาภครหิตชาดก   นิบาตชาดก  

ทิศาปาโมกข์โพธิสัตว์เป็นตัวละครในเรื่องลาภครหิตชาดก ติกนิบาต ในนิบาตชาดก

ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัตแห่งกรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติอยู่ในตระกูลพราหมณ์ ครั้นเจริญวัยได้ศึกษาศิลปวิทยาตามคัมภีร์ไตรเพทจนสำเร็จ เมื่ออายุ 16 ปีก็ได้เป็นอาจารย์ทิศาปาโมกข์สอนศิลปศาสตร์แก่มาณพ 500 คน

ศิษย์มาณพผู้หนึ่งเป็นคนดีมีศีลและมีมารยาทดี วันหนึ่งถามอาจารย์ทิศาปาโมกข์โพธิสัตว์ว่าทำอย่างไรจึงจะเกิดลาภ อาจารย์ตอบว่าลาภจะเกิดขึ้นได้เพราะอาศัยเหตุ 4 ประการคือ

1. เมื่อเป็นคนไม่เสียจริตก็พึงประพฤติตนให้คล้ายกับคนเสียจริต คือแย่งชิงสิ่งของจากผู้อื่นโดยไม่อายต่อบาป

2. เมื่อไม่ใช่คนยุยงส่อเสียดก็พึงประพฤติตนให้คล้ายกับคนยุยงส่อเสียดเพื่อจะได้ดีได้เลื่อนตำแหน่งสูงขึ้น

3. เมื่อไม่ใช่คนฟ้อนก็พึงประพฤติตนให้คล้ายกับคนฟ้อน คือไม่มีความอายและได้รางวัลจากผู้ชมผู้ฟัง

4. เมื่อไม่ใช่คนตื่นข่าวก็พึงประพฤติตนให้คล้ายกับคนตื่นข่าว พูดเรื่องจริงบ้างไม่จริงบ้าง คนก็จะเอาทรัพย์สินมาให้เพราะเกรงว่าจะบอกความชั่วของตน

เมื่อประพฤติตนได้ดังกล่าวนี้แล้วย่อมจะได้รับลาภสักการะจากผู้ที่ลุ่มหลง ผู้ที่ปราศจากปัญญา

ครั้นศิษย์มาณพได้ฟังคำของอาจารย์ทิศาปาโมกข์โพธิสัตว์ก็ติเตียนลาภสักการะที่ได้มาอย่างไม่ถูกต้องและผิดวิสัยของบัณฑิต จึงไม่ปรารถนาจะได้ลาภอีกต่อไป สู้ออกบวชเป็นดาบส เที่ยวภิกขาจารเลี้ยงชีพตามอัตภาพยังประเสริฐกว่าความประพฤติทุจริตทางกายกรรม วจีกรรม และมโนกรรมเป็นร้อยส่วนพันส่วน เมื่อคิดดังนั้นแล้วมาณพศิษย์ก็ออกบวชเป็นดาบส กระทำสมาบัติให้เกิดขึ้นเพื่อจะได้ไปเกิดในพรหมโลก

วิพุธ โสภวงศ์ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)