TLD-003-1893
ทุคตบุรุษ (ชื่อตัวละคร)
ทุกัมมานิกชาดก นิบาตชาดก
ทุคตบุรุษเป็นตัวละครในเรื่องปุปผรัตตชาดก เอกนิบาต ในนิบาตชาดก
ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัตแห่งเมืองพาราณสี พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นอากาศเทพดา เวลานั้นถึงเดือนกัตติกมาสเป็นนักขัตฤกษ์ ชาวเมืองจัดงานมหรสพทั้งกลางวันกลางคืน ทุคตบุรุษ (ชายเข็ญใจ) ผู้หนึ่งมีภรรยางาม นางอ้อนวอนสามีขอให้หาผ้าย้อมดอกคำมานุ่งไปเที่ยวงาน สามีเป็นคนยากจนจึงไม่สามารถหาผ้าที่นางต้องการมาให้ได้ ภรรยาจึงสั่งให้สามีลอบเข้าไปขโมยผ้าย้อมดอกคำมาจากพระคลังหลวงในเวลากลางคืน สามีรู้ถึงความยากยิ่งในการเข้าไปขโมยของหลวงจึงพยายามพูดให้นางเปลี่ยนใจ แต่นางไม่ยอม ถ้าไม่ได้นุ่งผ้าย้อมดอกคำ นางก็จะไม่ไปเที่ยวงานด้วย
ขณะนั้นอากาศเทพดาองค์หนึ่งเหาะผ่านมาได้ยินทุคตบุรุษทุ่มเถียงอยู่กับภรรยา จึงเตือนทุคตบุรุษว่าอย่าเชื่อภรรยาจนยอมเข้าไปที่พระคลังหลวงเลย เพราะจะได้รับทุกข์อย่างแสนสาหัส ในที่สุดทุคตบุรุษก็ยอมทำตามคำสั่งภรรยา ลอบปีนเข้าไปในพระคลังหลวงในเวลากลางคืน และถูกเจ้าหน้าที่จับได้ ต้องรับโทษคือให้นอนหงายเสียบไว้บนหลาว ทุคตบุรุษทนทุกข์ทรมานมาก แต่ความทรมานนั้นไม่ได้เกิดจากถูกเสียบบนหลาวทั้งเป็น แต่เป็นเพราะคิดถึงภรรยา และเสียใจที่ไม่ได้เดินกอดคอเที่ยวเล่นชมมหรสพทั้งคืนทั้งวันกับหญิงสาวที่นุ่งผ้าย้อมดอกคำ ทุคตบุรุษเฝ้าคร่ำครวญถึงนางจนกระทั่งตายไปและไปเกิดในนรก
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)
Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)
Copyright © 2015 ฐานข้อมูลนามานุกรมวรรณคดีไทย : Thai Literature Directory