ธรรมปาละเป็นตัวละครในเรื่องจุลธัมมปาลชาดก ปัญจกนิบาต ในนิบาตชาดก เป็นพระโพธิสัตว์ เป็นโอรสพระเจ้ามหาปตาปะ*แห่งเมืองพาราณสีกับพระนางจันทา*อัครมเหสี

เมื่อธรรมปาลกุมารมีชันษาได้ 7 เดือน นั่งเล่นอยู่กับพระมารดาซึ่งทอดพระเนตรโอรสด้วยความรักใคร่ พระนางจึงไม่ได้ลุกขึ้นรับเสด็จพระเจ้ามหาปตาปะ พระองค์กริ้วว่าพระนางจันทาเอาพระทัยใส่แต่โอรส เมื่อโอรสเจริญวัยขึ้นพระนางจะไม่เห็นความสำคัญของพระองค์ จึงสั่งเพชฌฆาตให้จับธรรมปาละไปประหาร พระเจ้ามหาปตาปะให้ธรรมปาละนอนบนกระดานแล้วให้เพชฌฆาตตัดมือเท้าทั้ง 2 ข้าง ตัดเศียรและเชือดเนื้อตามลำดับ ทุกครั้งที่เพชฌฆาตกระทำต่อธรรมปาละ พระนางจันทาร้องขอให้พระเจ้ามหาปตาปะลงโทษพระนางแทนแต่ไม่เป็นผล เมื่อเพชฌฆาตตัดส่วนใดในร่างกายของธรรมปาละออก พระนางจันทาก็เก็บใส่ห่อพกไว้และคร่ำครวญด้วยความเสียพระทัยจนสิ้นพระชนม์ในที่สุด

ฝ่ายพระเจ้ามหาปตาปะไม่อาจทรงกายอยู่บนบัลลังก์ได้ก็ล้มลงตกสู่พื้นมหามนเทียร พื้นนั้นแยกออกทำให้พระองค์ตกลงไปที่พื้นดินซึ่งแหวกเป็นช่อง ไฟนรกพุ่งขึ้นมาหอบเอาพระเจ้ามหาปตาปะไปยังอเวจี หลังจากนั้นบรรดาอำมาตย์ได้ปลงศพธรรมปาละพร้อมกับพระนางจันทา