TLD-003-1996

ธรรมิกะ (ชื่อตัวละคร)

มูสิกชาดก   นิบาตชาดก  

ธรรมิกะเป็นตัวละครในเรื่องมูสิกชาดก เอกนิบาต ในนิบาตชาดก เป็นสุนัขจิ้งจอก ในเมืองพาราณสี พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นพญาหนู มีร่างกายใหญ่โตประมาณเท่าลูกสุกร มีหนูหลายร้อยตัวเป็นบริวาร เที่ยวหากินอยู่ในป่า

วันหนึ่งมีสุนัขจิ้งจอกตัวหนึ่งเห็นฝูงหนูก็คิดจะจับกินจึงทำท่ายืนตีนเดียวหันหน้าไปทางพระอาทิตย์อ้าปากกินลม พญาหนูโพธิสัตว์ออกเที่ยวหากินเห็นสุนัขจิ้งจอกก็ถามถึงเหตุที่สุนัขจิ้งจอกทำอาการเช่นนั้น สุนัขจิ้งจอกตอบว่าตนชื่อธรรมิกะ ที่ยืนตีนเดียวเพราะถ้ายืนทั้ง 4 ขาแผ่นดินจะไม่สามารถรับตนไว้ได้ ที่ยืนอ้าปากเพราะกินลมเป็นอาหาร ไม่กินของอื่น ที่หันหน้าไปทางพระอาทิตย์เพราะไหว้พระอาทิตย์

พญาหนูโพธิสัตว์เกิดความเลื่อมใสคิดว่าสุนัขจิ้งจอกเป็นผู้มีศีลจึงพาหนูบริวารไปบำรุงสุนัขจิ้งจอกทุกเช้าเย็นแล้วจึงกลับที่อยู่ สุนัขจิ้งจอกก็คอยจับหนูตัวสุดท้ายกินแล้วเช็ดปากยืนอยู่อย่างเดิม ทำเช่นนี้ทุกวัน หนูทั้งหลายรู้สึกว่าจำนวนหนูลดน้อยลงอย่างผิดสังเกตจึงไปแจ้งพญาหนู พญาหนูโพธิสัตว์จึงจะทดลองดูโดยการอยู่เป็นหนูตัวท้ายสุดในเวลาเดินทางกลับ สุนัขจิ้งจอกวิ่งไปข้างหน้าพญาหนูเพื่อจะจับกิน พญาหนูร้องบอกแก่สุนัขจิ้งจอกว่าสุนัขจิ้งจอกทำทีประพฤติธรรมเพื่อจะเบียดเบียนผู้อื่น แล้วกระโดดกัดก้านคอสุนัขจิ้งจอกจนตาย พวกหนูบริวารก็พากันกัดกินเนื้อสุนัขจิ้งจอกจนหมด

วัลยา ช้างขวัญยืน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)