นกพิราบโพธิสัตว์เป็นตัวละครในเรื่องโรมชาดก ติกนิบาต ในนิบาตชาดก

ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัตแห่งกรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นนกพิราบอาศัยอยู่ในถ้ำ ณ ป่าแห่งหนึ่ง มีฝูงนกพิราบเป็นบริวาร ดาบสตนหนึ่งเป็นผู้บริบูรณ์ด้วยศีลและอาจารวัตรมาสร้างอาศรมอยู่ใกล้ถ้ำอันเป็นที่อยู่ของนกพิราบโพธิสัตว์ นกพิราบโพธิสัตว์พาบริวารไปฟังคำสอนของพระดาบสเป็นประจำทุกวัน

ต่อมาพระดาบสไปอยู่ที่อื่น ได้มีดาบสทุศีลมาอยู่ในอาศรมของพระดาบสตนเดิม บรรดานกพิราบยังคงให้ความเคารพโดยยกปีกไหว้ดาบสทุศีล ดาบสทุศีลอาศัยอยู่ ณ ที่นั้นนานถึง 50 พรรษา

วันหนึ่งมีชาวปัจจันตคามแกงนกพิราบซึ่งอยู่ที่อื่นนำมาถวายดาบสทุศีล พระดาบสฉันแล้วติดใจ เมื่อรู้จากชาวบ้านว่าเป็นเนื้อนกพิราบก็คิดจะจับนกพิราบ ณ ที่อาศัยอยู่มาเป็นอาหาร จึงเอาจีวรคลุมไม้ค้อนแล้วไปนั่งที่ประตูบรรณศาลาคอยนกพิราบ เมื่อนกพิราบโพธิสัตว์กลับมาจากหาอาหารเห็นอากัปกิริยาของดาบสทุศีลก็เดาว่าคงอยากบริโภคเนื้อสัตว์ ก็อยากรู้ว่าเป็นเนื้อสัตว์ชนิดใด จึงบินไปอยู่ใต้ลม เมื่อได้กลิ่นตัวพระดาบสที่ลอยมาตามลมก็รู้ว่าพระดาบสฉันเนื้อนกพิราบ คงคิดจะฆ่าพวกตน นกพิราบโพธิสัตว์จึงไม่พาบริวารเข้าไปใกล้และพากันถอยกลับ ดาบสทุศีลเห็นดังนั้นก็กล่าวกับนกพิราบโพธิสัตว์ว่าเหตุใดบรรดานกพิราบซึ่งเคยเข้ามาทำความเคารพจึงถอยห่างไป จะไปอยู่ที่อื่นหรือเพราะจำตนไม่ได้ หรือนกพิราบเหล่านั้นเป็นนกมาใหม่

นกพิราบโพธิสัตว์จึงกล่าวว่าพวกของตนไม่เลื่อนเปื้อนหลงใหล จำได้ว่าพระดาบสคือพระดาบสและพวกนั้นไม่ใช่นกกลุ่มอื่น แต่การที่พระดาบสคิดประทุษร้าย พวกตนจึงต้องอยู่ให้ห่างไกล ครั้นดาบสทุศีลได้ฟังแล้วก็รู้ว่านกพิราบรู้ความลับจึงขว้างค้อนไปที่ฝูงนกพิราบแต่ไม่ถูก ดาบสทุศีลรู้สึกสำนึกผิด นกพิราบโพธิสัตว์กล่าวว่า แม้จะสำนึกผิดดาบสทุศีลก็จะต้องไปสู่อบาย ถ้ายังขืนอยู่ที่นี้อีกตนจะประกาศให้ชาวบ้านรู้ว่าพระดาบสเป็นโจร แล้วจะให้จับตัว ฉะนั้นให้รีบหนีไป แล้วนกพิราบโพธิสัตว์ก็ไปจากที่นั้น ส่วนดาบสทุศีลก็หนีออกจากอาศรมไปอยู่ที่อื่น