TLD-003-2181

บัณฑระ (ชื่อตัวละคร)

ติตติรชาดก 4   นิบาตชาดก  

บัณฑระเป็นตัวละครในเรื่องติตติรชาดก เอกนิบาต ในนิบาตชาดก ในเมืองพาราณสี พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติในตระกูลอุทิจจพราหมณ์

เมื่อเจริญวัยได้ไปเรียนศิลปศาสตร์ในเมืองตักสิลา ต่อมาได้ออกบวชเป็นดาบสอยู่ในป่าหิมพานต์ ได้อภิญญา 5 สมาบัติ 8 มีเหล่าดาบสเป็นศิษย์ 500 ตน

วันหนึ่งมีดาบสชื่อบัณฑระกำลังใช้ขวานผ่าฟืนอยู่ ใกล้ๆ กันนั้นมีดาบสปากร้ายตนหนึ่งคอยพูดสอนให้บัณฑระฟันลงตรงนั้นตรงนี้ ดาบสบัณฑระโกรธขึ้นมาจึงใช้ขวานนั้นจามดาบสปากร้ายทีเดียวสิ้นชีวิตทันที

ใกล้ๆ อาศรมดาบสเหล่านั้น มีนกกระทาตัวหนึ่งอาศัยอยู่ที่เชิงจอมปลวก ในเวลาเช้าและเย็นมันจะขึ้นไปจับบนยอดจอมปลวกแล้วขันเสียงดังทุกวัน นายพรานได้ยินจึงตามเสียงเข้าไปฆ่านกกระทาแล้วหิ้วไป ดาบสโพธิสัตว์ไม่ได้ยินเสียงนกกระทาขันก็ถามขึ้น เหล่าดาบสก็เล่าให้ฟัง ดาบสโพธิสัตว์จึงเปรียบเรื่องนกกระทากับเรื่องดาบสบัณฑระแล้วสอนศิษย์ว่า วาจาที่ดังเกินไป วาจาที่กล่าวไม่ถูกกาลเทศะ วาจาที่กล่าวซ้ำแล้วซ้ำอีกไม่รู้จักแล้ว วาจานั้นย่อมฆ่าผู้กล่าวนั้นเอง

วัลยา ช้างขวัญยืน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)