บุญนาคีเป็นตัวละครในบทละครเรื่องวงศเทวราช (ฉบับพระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว) เป็นเจ้าเมืองบางซื่อ*แต่ไม่มีฤทธิ์ มีนกอีมิวเป็นพาหนะ มีอาชีพทำเมี่ยงลาวขายราษฎร นางบุญนาคีมีนัดดาหลายร้อยองค์ องค์โปรดชื่อเลื่อนลอยฟ้า*และเทพเป๋อ*

วันหนึ่งนางบุญนาคีขี่นกอีมิวยกพล 25 คนพร้อมกับเทพเป๋อไปจ่ายตลาดที่ตลาดใหม่ท่าเตียน ระหว่างเดินทางกลับจากตลาดจะไปกราบพระอาจารย์ที่วิหารเชตุวันก่อนเข้าวัง ได้พบชายหนุ่มรูปงามขี่ม้ามา ให้เทพเป๋อไปถามว่าเป็นใคร วงศเทวราช*เกรงจะเสียเกียรติที่ตกยากพลัดบ้านเมืองมาจึงบอกว่าตนเป็นชาวป่าชื่อคงญวน* นางบุญนาคีเห็นท่าทางเป็นผู้ดีมีสกุลก็เอ็นดูชวนไปอยู่ด้วยในฐานะโอรสบุญธรรมช่วยปกครองบ้านเมือง

เมื่อกลับถึงเมืองนางบุญนาคีจัดพิธีบายศรีสู่ขวัญคงญวน และเรียกนางเลื่อนลอยฟ้าให้มาไหว้คงญวน ทั้งสองมีจิตปฏิพัทธ์ซึ่งกันละกันตั้งแต่แรกเห็น เมื่อกลับห้องบรรทมนางเลื่อนลอยฟ้าเศร้าโศกคิดถึงคงญวน นางคลับคล้าย*ข้ารับใช้ของนางจึงอาสาไปพาคงญวนมาหา คงญวนได้ร่วมสมกับนางคลับคล้ายและนางเลื่อนลอยฟ้า

ฝ่ายนางหนูหุ่น*ข้ารับใช้อีกคนได้รู้เห็นเหตุการณ์ก็ริษยา ไปฟ้องเทพเป๋ออนุชาของนางเลื่อนลอยฟ้า เทพเป๋อโกรธที่คงญวนเป็นคนอกตัญญูจึงเข้าไปหมายสังหาร ทั้งสองได้ต่อสู้กัน เทพเป๋อเสกผ้าขาวม้าเป็นปลาไหลยักษ์รัดคงญวนแล้วนำไปมัดประจานที่รั้วเมืองบางซื่อ ต่อมาคงญวนได้รับความช่วยเหลือจากพระธรรมภาณฤๅษี*จึงหนีเข้าป่าไป เทพเป๋อรู้ก็ไปเฝ้านางบุญนาคีเล่าเรื่องราวที่เกิดขึ้น แล้วยกทัพไปต่อสู้กับคงญวน ถูกคงญวนแผลงศรสังหาร

ฝ่ายนางบุญนาคีเมื่อรู้ว่าเทพเป๋อสิ้นชีวิตก็เศร้าโศก ท้าวภุมเมศ*นัดดาอีกองค์แนะนำให้นางบุญนาคีนำเครื่องบรรณาการและนางเลื่อนลอยฟ้าไปถวายคงญวน นางบุญนาคีขอศพเทพเป๋อไปประกอบพิธี แต่คงญวนใช้แก้วมณีร่ายเวทช่วยให้เทพเป๋อและไพร่พลฟื้นขึ้น เมื่อคงญวนจะพานางเลื่อนลอยฟ้าจากไป นางบุญนาคีให้ท้าวทัพราช*นัดดาอีกองค์พาเหล่านางสนมกำนัลไปถวายคงญวนและนำเครื่องทรงนางกษัตริย์ไปให้นางเลื่อนลอยฟ้าด้วย