TLD-003-2358

ปรันตปะ (ชื่อตัวละคร)

ปรันตปชาดก   นิบาตชาดก  

ปรันตปะเป็นตัวละครในเรื่องปรันตปชาดก สัตตกนิบาต ในนิบาตชาดก เป็นข้ารับใช้ของพระเจ้าพรหมทัต*

ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัตแห่งเมืองพาราณสี พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นโอรสได้ไปศึกษาที่เมืองตักสิลา รู้วิชามนตร์ เข้าใจเสียงสัตว์ต่างๆ พระเจ้าพรหมทัตทรงตั้งเป็นอุปราช วันหนึ่ง พระเจ้าสมันตราช*ยกทัพมาล้อมเมืองพาราณสีไว้ พระเจ้าพรหมทัตสั่งให้พระโอรสออกรบ แต่พระโอรสได้ยินนางสุนัขจิ้งจอกบอกกับลูกว่าพระบิดาส่งพระองค์ไปรบกับพระเจ้าสมันตราช พระองค์จะถูกตัดเศียร นางจิ้งจอกก็จะได้ดื่มโลหิตจากพระศอ พระโพธิสัตว์ทูลพระบิดาว่าไม่อาจไปรบได้ พระบิดากล่าวว่า “เมื่อเธอจะตายก็ตาม หรือยังไม่ตายก็ตาม จะมีประโยชน์อะไรแก่เราอีกเล่า” พระโพธิสัตว์จึงพาราษฎรออกไปจากพระนคร พระเจ้าพรหมทัตเกิดความกลัวข้าศึกจึงปลอมองค์พร้อมด้วยพระมเหสี พราหมณ์ปุโรหิต และข้ารับใช้ชื่อปรันตปะหนีเข้าป่าไป

เมื่อพระโพธิสัตว์รู้ก็ยกทัพมารบกับพระเจ้าสมันตราชจนได้ชัยชนะ แล้วขึ้นครองราชสมบัติเป็นพระเจ้ากรุงพาราณสี ฝ่ายพระเจ้าพรหมทัตตั้งบรรณศาลาอยู่ริมฝั่งแม่น้ำ ขณะที่พระองค์และปุโรหิตไปหาผลไม้ มเหสีซึ่งทรงครรภ์อยู่ได้ลักลอบมีความสัมพันธ์กับปรันตปะ และสั่งให้ปรันตปะฆ่าพระเจ้าพรหมทัตในเวลาที่เสด็จไปอาบน้ำ ปรันตปะฆ่าพระเจ้าพรหมทัต ตัดพระองค์เป็นท่อนๆ ฝังดินไว้ ปุโรหิตเก็บผลไม้อยู่บนต้นไม้ ได้เห็นเหตุการณ์ทั้งหมดก็ตกใจ กิ่งไม้จึงหลุดมือลงมา ปุโรหิตเข้าไปซ่อนในพุ่มไม้ เพื่อรักษาชีวิตจึงทำอุบายบอกปรันตปะว่าตนตาบอด

ฝ่ายปรันตปะกล่าวแก่พระมเหสีว่าภัยจะมาหาตนไม่วันใดก็วันหนึ่ง เพราะเสียงของกิ่งไม้ที่ร่วงลงมานั้นแสดงว่ามีผู้เห็นตนฆ่าพระราชา ครั้นพระกุมารโอรสของพระเจ้าพรหมทัตมีชันษาได้ 16 ปี ปุโรหิตก็เลิกแกล้งทำเป็นตาบอด เล่าความจริงให้พระกุมารฟัง แล้วแนะให้พระกุมารฆ่าปรันตปะเพื่อล้างแค้น พระกุมารก็ทำตามโดยฆ่าปรันตปะแล้วฝังร่างไว้ หลังจากนั้นพระกุมาร พระมารดา และปุโรหิตก็กลับเข้าเมืองพาราณสี พระเจ้ากรุงพาราณสีจึงให้พระกุมารผู้เป็นอนุชาเป็นอุปราชช่วยดูแลบ้านเมืองต่อไป

สายวรุณ น้อยนิมิตร , วัลยา ช้างขวัญยืน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)