ปลาโพธิสัตว์เป็นตัวละครในเรื่องมัจฉชาดก เอกนิบาต ในนิบาตชาดก

ในอดีตกาลมีลำห้วยแห่งหนึ่ง มีพุ่มไม้เถาวัลย์ล้อมรอบสระโบกขรณีในเมืองสาวัตถี*แห่งแคว้นโกศล* ครั้งนั้นพระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นปลา มีหมู่ปลาเป็นบริวารอาศัยอยู่ในลำห้วยนั้น อยู่มาฝนไม่ตก น้ำในบึงแห้งขอด ปลาและเต่าเข้าไปซ่อนตัวอยู่ในตม นกพากันมาจิกปลาไปกิน พระโพธิสัตว์เห็นความพินาศดังนั้น ก็รู้ว่าผู้ที่จะเปลื้องทุกข์ของญาติทั้งหลายได้นั้นคือตน จะต้องทำสัจกิริยาให้ฝนตก เพื่อให้หมู่ญาติพ้นทุกข์ คิดดังนั้นแล้วปลาโพธิสัตว์จึงขุดคุ้ยตมที่มีสีดำออกเป็น 2 แยก กายมีสีเหมือนยางแก่นไม้อัญชัน ลืมตาสีแดงเหมือนแก้วมณีแลดูอากาศ แล้วบันลือเสียงไปถึงท้าวปัชชุนเทวราช* (วลาหกเทวราช*) ว่าตนกำลังได้รับความทุกข์ยากทั้งที่เป็นผู้มีศีล เหตุใดเทพเจ้าจึงไม่บันดาลให้ฝนตก ปลาโพธิสัตว์อ้างถึงความสัตย์ที่ไม่เคยปลงชีวิตปลาหรือสัตว์อื่นๆ เลย

ด้วยอำนาจความสัตย์ขอจงบันดาลให้ฝนตกเพื่อให้หมู่ญาติพ้นทุกข์ เมื่อพระโพธิสัตว์กล่าวจบก็เกิดฝนห่าใหญ่ตกทั่วราชอาณาจักร ครั้นน้ำเต็มแล้วพระโพธิสัตว์และฝูงปลาก็ปลอดภัย