TLD-003-2374

ปะตาหน, ระตู (ชื่อตัวละคร)

ดาหลัง  

ระตูปะตาหนเป็นตัวละครในบทละครเรื่องดาหลัง เป็นเจ้าเมืองปะตาหน* ยังไม่มีมเหสี เมื่อได้ข่าวว่าระเด่นมนตรี* (อิเหนา*) ทิ้งคู่หมั้นคือนางบุษบาก้าโละ*ธิดาท้าวดาหา* ระตูปะตาหนส่งสารไปขอนาง ท้าวดาหา* โกรธอิเหนาอยู่แล้วจึงยกนางให้โดยไม่คำนึงเรื่องศักดิ์ศรีของวงศ์เทวา ทั้งยังแจ้งว่าพร้อมเมื่อใดก็ให้มาจัดงานวิวาห์ได้ ระตูปะตาหนยินดีอย่างยิ่งรีบเดินทางมากรุงดาหา*พร้อมพระอนุชาสององค์ ระหว่างทางพบลางร้ายต่าง ๆ เช่น “เห็นน้ำที่ค้างใบไม้ เป็นโลหิตติดใบย้อยลง” ระตูปะตาหนได้รับการต้อนรับอย่างดี ทั้งสามพี่น้องอยู่ในเมืองดาหาด้วยความสุข ปะตาหนรอคอยที่จะได้แต่งงานในวันรุ่งขึ้น

ในตอนดึกอิเหนาใช้เวทมนตร์กำบังตัวลอบเข้าไปแทงปะตาหนขณะหลับ ปะตาหนสิ้นชีวิตด้วยกริชของอิเหนา พระอนุชาทั้งสองเศร้าโศกและโกรธแค้น และสงสัยว่าเหตุการณ์จะเกี่ยวข้องกับนางบุษบาก้าโละ “เกิดเหตุพระบุตรี ชะรอยนางจะมีที่มุ่งหมาย จึงมาเกิดภยันอันตราย แกล้งทำลายให้เลิกร้างการ” อนุชาระตูปะตาหนแก้แค้นด้วยการอ้างธรรมเนียมการเผาตัวเองของสตรีในงานศพสามี (แบหลา) โดยขอให้นางบุษบาก้าโละโจนลงกองไฟในพิธีเผาศพระตูปะตาหนด้วย ท้าวดาหาต้องจำยอมโดยไม่ทันคิดให้รอบคอบ มาคิดได้ภายหลังก็เปลี่ยนใจไม่ได้แล้ว นางบุษบาก้าโละต้องทำตามแต่ไม่ตายเนื่องจากปะตาระกาหลา* มาช่วยไว้

วิพุธ โสภวงศ์ , วิพุธ โสภวงศ์ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)