ปาทัญชลีเป็นตัวละครในเรื่องปาทัญชลีชาดก ทุกนิบาต ในนิบาตชาดก
ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัต พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นมหาราชครูผู้สอนอรรถธรรมถวายพระเจ้าพรหมทัต พระองค์มีโอรสนามว่าปาทัญชลี มีพระทัยโลเล กระด้าง ชอบรังแกคน เมื่อพระเจ้าพรหมทัตสิ้นพระชนม์ อำมาตย์ทั้งหลายจะทูลเชิญปาทัญชลีขึ้นครองราชย์ แต่พระโพธิสัตว์คัดค้านว่ายังไม่ควร ขอให้ทดลองปัญญาของราชบุตรผู้นั้นก่อน ถ้าเรียบร้อยดีจึงอภิเษกให้ครองราชสมบัติ
เหล่าอำมาตย์เห็นชอบตามนั้นจึงเตรียมการตัดสินคดีให้ปาทัญชลีประทับอยู่ใกล้ๆ อำมาตย์แสร้งตัดสินผิด เมื่อทูลถามว่าถูกต้องหรือไม่ ปาทัญชลีก็ขยับปากโดยไม่พูดอะไรเพราะไม่มีความรู้ พระโพธิสัตว์เข้าใจว่าปาทัญชลีรู้เรื่อง อีกวันหนึ่งคณะอำมาตย์ตัดสินความเรื่องอื่นอีก คราวนี้ตัดสินอย่างถูกต้อง เมื่อทูลถาม ปาทัญชลีก็ขยับปากเหมือนเดิม อำมาตย์รู้ชัดว่าพระกุมารไม่รู้เรื่อง ไม่ควรแก่ราชสมบัติ จึงอภิเษกพระโพธิสัตว์ขึ้นครองราชสมบัติ
นามานุกรม