TLD-003-2454

ปาฤกชาต (ชื่อปกิณกะ)

ไตรภูมิกถา  

ปาฤกชาตเป็นต้นไม้ในเรื่องไตรภูมิกถา อยู่ในสวรรค์ชั้นดาวดึงษ์* นอกนครไตรตรึงษ์*ซึ่งเป็นที่อยู่ของพระอินทร์ไปทางทิศอีสานมีอุทยานแห่งหนึ่งชื่อบุณฑริกวัน* มีกำแพงล้อมรอบ 4 ด้าน

ในอุทยานนี้มีต้นทองหลางใหญ่ต้นหนึ่งชื่อปาฤกชาตกัลปพฤกษ์* รอบต้นไม้นั้นกว้าง 120,000วา สูง 800,000 วา ใต้ต้นมีแท่นศิลาแก้วของพระอินทร์ชื่อปัณฑุกัมพล* ดอกปาฤกชาต 100 ปีจึงจะบานครั้งหนึ่ง เมื่อดอกไม้ใกล้จะบาน เหล่าเทพยดายินดีเป็นอันมาก จะผลัดกันไปเฝ้าดูจนกว่าดอกปาฤกชาตจะบานเต็มที่ทุกกิ่งก้าน เมื่อบานแล้วจะเปล่งแสงรุ่งเรืองงามยิ่งนัก รัศมีเรืองรองแผ่กระจายไปไกลถึง 800,000 วา ส่งกลิ่นหอมฟุ้งไปตามแรงลมที่พัดผ่านได้ทีละ 800,000 วา เทพยดาองค์ใดอยากได้ดอกปาฤกชาต ก็เอาผ้าไปห่อบ้าง เอาผอบไปใส่บ้าง ขณะนั้นจะมีลมพัดให้ดอกไม้นี้หล่นลงสู่ที่รองรับนั้นได้เอง หากหมู่เทพยดายังรับดอกไม้ไม่ทัน จะมีลมมาพัดชูดอกไม้นั้นไว้บนอากาศไม่ให้ตกถึงพื้น

นอกจากนั้นยังมีลมอีกกลุ่มหนึ่งพัดดอกปาฤกชาตเข้าไปในสุธรรมาเทวสภาคยศาลา* ซึ่งเป็นศาลาใหญ่งดงาม อยู่ห่างจากต้นปาฤกชาตออกไปด้านนอก แล้วมีลมพัดตกแต่งให้ดอกไม้นั้นอยู่เรียงกันเป็นระเบียบเรียบร้อย เมื่อดอกปาฤกชาตเหี่ยวแล้ว จะมีลมมาพัดให้ออกจากสุธรรมาเทวสภาคยศาลานั้น

วัลยา ช้างขวัญยืน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)