TLD-003-2486
ปุปผกสุวโปดก (ชื่อตัวละคร)
สัตติคุมพชาดก นิบาตชาดก
ปุปผกสุวโปดกเป็นตัวละครในเรื่องสัตติคุมพชาดก วีสตินิบาต ในนิบาตชาดก เป็นพระโพธิสัตว์ เป็นนกแขกเต้า มีพี่น้องร่วมท้องชื่อสัตติคุมพสุวโปดก*
พระเจ้าปัญจาละ*แห่งเมืองอุดรปัญจาลธานี*เสด็จไปล่าสัตว์ในป่าพร้อมไพร่พล พระองค์รับสั่งให้เสนาล้อมพุ่มไม้ไว้ หากเนื้อทรายหนีออกไปได้ทางผู้ใด ผู้นั้นก็จะถูกปรับ เมื่อเนื้อทรายหนีไปทางพระเจ้าปัญจาละเอง อำมาตย์ทั้งหลายก็พากันเยาะเย้ยพระองค์ พระองค์เกิดมีขัตติยมานะประกาศว่าจะต้องจับเนื้อทรายตัวนั้นให้ได้ แล้วให้สารถีขับรถรีบตามเนื้อทรายตัวนั้นไปโดยเร็ว จนไพร่พลตามเสด็จไม่ทัน รถทรงไปถึงหมู่บ้านโจรแห่งหนึ่งซึ่งพวกโจรไม่อยู่ เหลือแต่นกแขกเต้าตัวหนึ่งชื่อสัตติคุมพสุวโปดกกับพ่อครัวชื่อปติโกลุมพะเฝ้าหมู่บ้านอยู่
ขณะที่พระราชาหยุดพักบรรทมหลับอยู่ใต้ร่มไม้ สัตติคุมพสุวโปดกมาเห็นเข้าก็คิดจะฆ่าพระองค์ แล้วเก็บเอาเครื่องประดับไปเสีย แต่เมื่อบอกพ่อครัว พ่อครัวก็ทัดทานไว้ ขณะนั้นพระเจ้าปัญจาละตื่นบรรทม ได้ยินคำสนทนาของทั้งสอง จึงให้สารถีขับรถหนีไปโดยเร็ว
ฝ่ายสัตติคุมพสุวโปดกได้แต่บินร้องตามไป พระราชาเสด็จไปถึงอาศรมของพระฤๅษี ซึ่งขณะนั้นพระฤๅษีทั้งหลายออกไปหาผลไม้ เหลือแต่ปุปผกสุวโปดกเฝ้าอาศรมอยู่เพียงผู้เดียว เมื่อเห็นพระราชาเสด็จมาถึง ปุปผกสุวโปดกก็ออกไปต้อนรับ แล้วนำผลไม้และน้ำมาให้เสวย พระเจ้าปัญจาละแปลกพระทัยจึงเล่าให้ฟังว่าได้พบนกแขกเต้าตัวหนึ่งที่หมู่บ้านโจรพูดจาหยาบคายและคิดจะทำร้ายพระองค์
ปุปผกสุวโปดกจึงเล่าว่านกแขกเต้าตัวนั้นเป็นพี่น้องร่วมท้องเดียวกันกับตน เมื่อยังเป็นลูกนกอยู่ เกิดพายุพัด ตัวหนึ่งไปตกอยู่ระหว่างกองอาวุธของโจร พวกโจรเก็บไปเลี้ยงไว้แล้วให้ชื่อว่า สัตติคุมพะ เพราะว่านกนั้นตกอยู่ในระหว่างกองอาวุธ ส่วนอีกตัวหนึ่งตกอยู่ในกองดอกไม้ที่เนินทรายใกล้อาศรมพระฤๅษี เหล่าฤๅษีเลี้ยงไว้แล้วให้ชื่อว่า ปุปผกะ เพราะนกนั้นตกอยู่ในระหว่างกองดอกไม้ สัตติคุมพสุวโปดกเติบโตอยู่ในหมู่โจรจึงมีความประพฤติอย่างโจร ส่วนปุปผกสุวโปดกเติบโตในหมู่ฤๅษีจึงมีความประพฤติอย่างฤๅษี แล้วปุปผกสุวโปดกก็แสดงธรรมถวายพระราชา
ครั้นพวกฤๅษีกลับจากหาผลไม้แล้ว พระเจ้าปัญจาละก็เชิญไปยังปัญจาลธานี โปรดให้เหล่าฤๅษีเข้าไปอยู่ในอุทยาน และทรงดูแลเป็นอย่างดี ส่วนนกแขกเต้าทั่วไปนั้น พระราชาสั่งห้ามมิให้ใครฆ่าตี เมื่อพระองค์สิ้นพระชนม์ก็เสด็จสู่สวรรคาลัย ส่วนโอรสของพระองค์เมื่อเสวยราชย์ต่อมาก็ปฏิบัติต่อพระฤๅษีเหมือนพระบิดา
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)
Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)
Copyright © 2015 ฐานข้อมูลนามานุกรมวรรณคดีไทย : Thai Literature Directory