ผีเสื้อยักษ์ หรือผีเสื้อน้ำ*เป็นตัวละครในบทละครเรื่องวงศเทวราช (หลวงพัฒนพงศ์ภักดี) มีไม้เท้าแก้วเป็นอาวุธ

เดิมผีเสื้อยักษ์ทั้งสามีภรรยาเป็นข้ารับใช้พระอิศวร* แต่ทำความผิดจึงถูกลงโทษให้ลงไปอยู่ในถ้ำใต้น้ำ เมื่ออยู่ในถ้ำจะมีกายเป็นเทวดาและนางฟ้า ถ้าออกจากถ้ำจะกลายเป็นผีเสื้อน้ำ วันหนึ่งผีเสื้อน้ำออกจากถ้ำไปเล่นน้ำที่หาดทราย สงสัยว่าเหตุใดน้ำจึงขุ่น มองไปเห็นฝูงวานรกำลังเล่นน้ำดำผุดดำว่ายเล่นซ่อนหากันอย่างสนุกสนานก็คิดจะจับกิน จึงแยกกันดำน้ำดักจับวานรทั้งด้านเหนือและด้านใต้

ฝ่ายสังขปัด*วานรขุนทหารของวงศเทวราช*ซึ่งพาบริวารมาเล่นน้ำหลังจากสามารถสังหารท้าวพัทไภย*สหายของท้าวมหานพสูร*ได้แล้ว ได้เห็นผีเสื้อน้ำมารุกรานก็แปลงกายใหญ่เท่าภูเขาเข้าไล่ล้างและสังหารผีเสื้อผู้สามีได้ ส่วนนางผีเสื้อก็ว่ายน้ำหนีไป เมื่อเข้าถ้ำก็กลายร่างเป็นนางฟ้าคร่ำครวญถึงสามี สังขปัดตามนางผีเสื้อไปจนถึงปากถ้ำ สงสัยว่าจะเป็นถ้ำของนางผีเสื้อ เข้าไปเห็นนางงามนั่งโศกเศร้าคร่ำครวญอยู่ก็ปลอบโยนและได้ร่วมสมกับนาง สังขปัดคิดถึงวงศเทวราชจึงคิดหนีนางผีเสื้อยักษ์ เมื่อเห็นนางหลับสังขปัดก็ถอนขนเพชรร่ายเวทเนรมิตขนเพชรให้กลายเป็นวานรพูดได้ที่มีรูปร่างคล้ายคลึงกับตน สั่งวานรเนรมิตว่า “จงชอบจิตรสุดแท้แต่ประสงค์” แล้วสังขปัดก็จากนางผีเสื้อไปเฝ้าวงศเทวราช