พญานกโพธิสัตว์เป็นตัวละครในเรื่องฆฏาสนชาดก เอกนิบาต ในนิบาตชาดก
ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัตแห่งเมืองพาราณสี พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นพญานกรูปร่างงดงาม พญานกพาบริวารไปอาศัยที่ต้นไม้ใหญ่ต้นหนึ่ง มีกิ่งก้านสาขาใหญ่ ใบหนาทึบ ต้นไม้นี้อยู่ริมสระใหญ่ ฝูงนกจำนวนมากเกาะอยู่บนกิ่งไม้ที่ยื่นลงไปในสระและถ่ายมูลลงไปในสระนั้น ทำให้พญานาคที่อาศัยอยู่ในสระไม่พอใจจึงพยายามขับไล่นกเหล่านั้น โดยทำให้น้ำในสระเดือดพล่าน ขั้นต่อไปทำให้น้ำเป็นควันกลุ้มขึ้น และสุดท้ายพญานาคบันดาลให้เกิดเป็นเปลวไฟสูงประมาณเท่าลำตาล
พญานกโพธิสัตว์เห็นว่าที่แห่งนั้นเกิดภัยใหญ่หลวงจึงเรียกฝูงนกให้บินหนีไปหาที่อยู่ใหม่ ฝ่ายนกบางตัวไม่ยอมเชื่อฟังคำของพญานก ยังเกาะอยู่ตามกิ่งไม้ก็ถูกไฟไหม้ตายหมด
นามานุกรม