พญาวานรโพธิสัตว์ 2
พญาวานรโพธิสัตว์เป็นตัวละครในเรื่องครหิตชาดก ทุกนิบาต ในนิบาตชาดก
ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัตแห่งเมืองพาราณสี พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นพญาวานรอยู่ในป่าหิมพานต์ วันหนึ่งนายพรานจับพญาวานรได้ นำไปถวายพระเจ้าพรหมทัต ระหว่างที่อยู่ในวังพญาวานรได้เรียนรู้กิริยาที่คนทั้งหลายประพฤติปฏิบัติกัน เมื่อพระเจ้าพรหมทัตรู้ก็เลื่อมใส สั่งให้พรานนำวานรไปปล่อยไว้ที่เดิม ฝูงวานรรู้ว่าพญาวานรโพธิสัตว์กลับมาก็พากันไปชุมนุมที่แผ่นหินใหญ่แล้วสอบถามถึงกิริยาทั้งหลายของผู้คนในเมือง พญาวานรเล่าว่าคนเหล่านั้นไม่ว่าจะเป็นกษัตริย์หรือพราหมณ์ต่างก็เป็นผู้ไม่เห็นอริยธรรม มักกล่าวว่า “ของเราของเรา” โดยไม่รู้ว่าสรรพสิ่งทั้งหลายนั้นเป็นของไม่เที่ยง และยกตัวอย่างว่าในเรือนหลังหนึ่งมีเจ้าของ 2 คน คนหนึ่งไม่มีหนวด มีนมคล้อย มีมวยผม และเจาะหู เป็นผู้ที่เจ้าของเรือนคนแรกใช้ทรัพย์ซื้อจากบิดามารดา พาขึ้นรถมีคนห้อมล้อม
ครั้นมาถึงเรือนคนคนนี้ก็ทำตัวประหนึ่งเป็นเจ้าของ เที่ยวดุด่าข้าทาสและกรรมกรทั้งหลาย คอยสั่งให้ทำนั่นทำนี่ และตรวจตราคนทั้งหลายที่อยู่ในเรือนนั้น เหล่าวานรได้ฟังก็ปิดหูของตน ห้ามไม่ให้พญาวานรเล่าอีก แล้วติเตียนแผ่นหินที่ทำให้พวกตนได้ฟังสิ่งที่ไม่ควรฟัง จากนั้นฝูงวานรก็พากันไปอยู่ที่อื่น นับแต่นั้นมาแผ่นหินนั้นจึงได้ชื่อว่าครหิตปาสาโณ* (แผ่นหินแห่งการติเตียน)
