TLD-003-2645

พรหมทัต, พระเจ้า 15 (ชื่อตัวละคร)

กุนตินีชาดก   นิบาตชาดก  

พระเจ้าพรหมทัตเป็นตัวละครในเรื่องกุนตินีชาดก จตุกกนิบาต ในนิบาตชาดก เป็นพระโพธิสัตว์ เป็นกษัตริย์ครองเมืองพาราณสี*

ในพระราชนิเวศน์มีนางนกกระเรียนสำหรับทูลสารตัวหนึ่ง นางมีลูก 2 ตัว วันหนึ่งขณะที่นางนำสารไปถวายกษัตริย์ต่างเมือง พวกกุมารในราชสกุลจับลูกนกมาบีบเล่นจนตาย นางนกกลับมารู้เรื่องก็ผูกพยาบาทและคอยหาโอกาสแก้แค้น ต่อมาพวกกุมารไปดูเสือโคร่งที่เลี้ยงไว้ นางนกกระเรียนบินตามไปด้วย เมื่อได้โอกาสนางนกจึงผลักพวกกุมารให้ล้มลงจนถูกเสือโคร่งกัดตายทั้งหมด นางนกกระเรียนคิดว่าตนไม่ควรจะอยู่ในวังต่อไปอีกจึงไปเฝ้าพระเจ้าพรหมทัต ทูลว่าลูกทั้งสองของนางต้องตายเพราะพระเจ้าพรหมทัตทรงเลินเล่อ แล้วเล่าว่าตนได้สังหารพวกกุมารเป็นการแก้แค้นแล้วจึงจะขอทูลลาไปอยู่ป่า พระเจ้าพรหมทัตยับยั้งไว้โดยบอกว่าเมื่อมีการแก้แค้นเวรก็ย่อมจะระงับไป แต่นางนกกระเรียนปฏิเสธโดยบอกว่ามิตรภาพของผู้ทำและผู้ถูกกระทำเมื่อขาดสูญไปแล้วย่อมไม่อาจกลับคืนได้ดังเดิม นางจึงไม่สมควรจะอยู่ต่อ พระเจ้าพรหมทัตตรัสว่าไมตรีของผู้ทำและผู้ถูกกระทำนั้นสามารถกลับคืนสนิทได้หากบุคคลนั้นเป็นบัณฑิต แต่นางนกกระเรียนก็ยังยืนยันความคิดของตน แล้วก็บินเข้าป่าหิมพานต์ไป

กิตติชัย พินโน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)