TLD-003-2674

พรหมทัต, พระเจ้า 44 (ชื่อตัวละคร)

ปัพพตปัตถรชาดก   นิบาตชาดก  

พระเจ้าพรหมทัตเป็นตัวละครในเรื่องปัพพตปัตถรชาดก ทุกนิบาต ในนิบาตชาดก

ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัตแห่งเมืองพาราณสี พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นอำมาตย์ผู้ถวายอรรถธรรมแด่พระเจ้าพรหมทัต ครั้งนั้นมีอำมาตย์ผู้หนึ่งลักลอบคบหากับพระสนมของพระองค์ พระเจ้าพรหมทัตมีพระดำริว่าอำมาตย์ผู้นั้นมีอุปการคุณต่อพระองค์มาก ฝ่ายพระสนมก็เป็นที่รักมากเช่นกัน พระองค์ไม่อาจทำร้ายทั้งสองฝ่ายได้ พระเจ้าพรหมทัตทรงเรียกอำมาตย์ผู้ถวายธรรมมาทรงหารือ โดยถามเป็นปริศนาว่ามีสระโบกขรณีแห่งหนึ่ง น้ำใสสะอาด มีบัว 5 สิ่ง สวยงาม สระนี้มีราชสีห์รักษาอยู่ แต่กลับมีสุนัขจิ้งจอกกล้าลงกินน้ำในสระนั้นโดยไม่กลัวราชสีห์ อำมาตย์โพธิสัตว์ได้ฟังก็รู้ได้ด้วยปัญญาว่ามีอำมาตย์ลักลอบคบกับพระสนม จึงทูลว่าธรรมดาแม่น้ำใหญ่ย่อมมีบรรดาสัตว์ที่หิวกระหายลงดื่มกิน แต่แม่น้ำก็ยังคงเป็นแม่น้ำอยู่ ไม่ได้เปลี่ยนไป ทั้งนี้เพราะแม่น้ำย่อมเป็นที่สาธารณะ ทำนองเดียวกับสตรีที่นอกใจสามีไปคบหาชายอื่น ก็ยังคงเป็นสตรีอยู่เหมือนเดิมเพราะสตรีย่อมเป็นของสาธารณะแก่บุรุษทั้งหลาย หากพระสนมเป็นที่โปรดปรานและอำมาตย์มีอุปการะแก่พระองค์ ก็ขอให้พระเจ้าพรหมทัตทรงงดโทษเสีย

พระเจ้าพรหมทัตอยู่ในโอวาทของอำมาตย์โพธิสัตว์ผู้ถวายอรรถธรรม ทรงขู่พระสนมและอำมาตย์ไม่ให้กระทำกรรมเช่นนั้นอีก ตั้งแต่นั้นมาทั้งพระสนมและอำมาตย์ก็ไม่ได้ประพฤติผิดอีกเลย พระเจ้าพรหมทัตทรงบำเพ็ญกุศลบริจาคทาน เมื่อสิ้นพระชนม์ได้ไปเกิดในสวรรค์

วัลยา ช้างขวัญยืน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)