TLD-003-2883

พราหมณ์โพธิสัตว์ 2 (ชื่อตัวละคร)

ปโรสหัสสชาดก   นิบาตชาดก  

พราหมณ์โพธิสัตว์เป็นตัวละครในเรื่องปโรสหัสสชาดก เอกนิบาต ในนิบาตชาดก

ในสมัยพระเจ้าพรหมทัตครองกรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติในตระกูลพราหมณ์มหาศาลมีทรัพย์มาก เมื่อเจริญวัยไปศึกษาศิลปศาสตร์เมืองตักสิลา เรียนสำเร็จแล้วละกามคุณออกบวชเป็นดาบสบำเพ็ญเพียรจนได้อภิญญาสมาบัติ 8 มีดาบสบริวารประมาณ 500 ตน ครั้นถึงฤดูฝนศิษย์ผู้ใหญ่ของดาบสโพธิสัตว์พาดาบสประมาณ 250 ตนเข้าไปในเมืองแห่งหนึ่งเพื่อบริโภคอาหารที่มีรสเค็มรสเปรี้ยว

ครั้งนั้นถึงเวลาที่ดาบสโพธิสัตว์ผู้เป็นอาจารย์จะทำกาลกิริยา (ตาย) ศิษย์ 250 ตนที่อยู่อภิบาลรักษานั้นก็ถามพระโพธิสัตว์ว่าอาจารย์มีคุณวิเศษอันใดบ้าง พระโพธิสัตว์ตอบว่าตนมิได้มีคุณวิเศษอันใดเลย แล้วก็ทำกาลกิริยาไปเกิดในอาภัสราพรหมโลก เหล่าศิษย์เข้าใจว่าอาจารย์ของตนไม่มีคุณวิเศษใดๆ ก็นำศพไปเผาในป่าช้ามิได้ทำการบูชาตั้งเครื่องบูชาคุณแต่อย่างใด

เมื่อศิษย์ผู้ใหญ่พาดาบส 250 ตนกลับมา ได้ทราบว่าอาจารย์ถึงกาลกิริยาแล้ว จึงถามว่าบรรดาศิษย์ได้ถามถึงคุณวิเศษของอาจารย์หรือไม่ ได้รับคำตอบว่าได้ถามแล้ว อาจารย์ตอบว่าไม่มี พวกตนจึงไม่ได้ทำการสักการบูชาศพ ศิษย์ผู้ใหญ่ชี้แจงว่าศิษย์เหล่านั้นไม่เข้าใจถ้อยคำของอาจารย์เพราะอาจารย์นั้นเป็นผู้ได้อากิญจัญญาตนสมาบัติ (เป็นอรูปสมาบัติ) แล้ว ท่านจึงได้กล่าวเช่นนั้น ศิษย์ผู้ใหญ่พยายามชี้แจงหลายครั้งแต่ดาบสเหล่านั้นไม่เชื่อฟัง

ท้าวมหาพรหมโพธิสัตว์ผู้เป็นอาจารย์ได้ทราบเหตุว่าเหล่าดาบสอันธพาล (ไร้ปัญญา) พวกนั้นไม่เชื่อถ้อยคำศิษย์ผู้ใหญ่จึงเหาะจากพรหมโลกมาลอยอยู่เหนืออาศรมของดาบสเหล่านั้นแล้วกล่าวว่า คนโฉดเขลาทั้งหลายถึงพันคนมาประชุมพร้อมกันแต่ไม่สามารถเข้าใจถ้อยคำของอาจารย์ แม้จะร้องไห้คร่ำครวญอยู่ถึงแสนปีก็ไม่อาจรู้ความคิดเหตุผลได้ แต่บุรุษผู้กอปรด้วยปัญญารู้เหตุผลชัดเจนแม้เพียงคนเดียวก็ประเสริฐกว่าคนโฉดเขลาถึงพันคนเหล่านั้น ผู้ใดเข้าใจคำที่พระโพธิสัตว์กล่าวโดยชัดเจนแจ่มแจ้งเหมือนศิษย์ผู้ใหญ่นี้ ผู้นั้นได้ชื่อว่าเป็นผู้ประกอบด้วยปัญญารู้เหตุผล เมื่อกล่าวจบแล้วก็กลับไปสู่พรหมโลกชั้นอาภัสรา ส่วนศิษย์ทั้งหลายเมื่อสิ้นชีพก็ไปเกิดในพรหมโลก

วิพุธ โสภวงศ์ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)