TLD-003-2885

พราหมณ์โพธิสัตว์ 4 (ชื่อตัวละคร)

อุรคชาดก 2   นิบาตชาดก  

พราหมณ์โพธิสัตว์เป็นตัวละครในเรื่องอุรคชาดก ปัญจกนิบาต ในนิบาตชาดก เป็นพระโพธิสัตว์

สมัยพระเจ้าพรหมทัตครองเมืองพาราณสี พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติในตระกูลพราหมณ์ เลี้ยงชีพด้วยการกสิกรรม บ้านอยู่ใกล้ประตูเมืองพาราณสี ครอบครัวของพราหมณ์มีคนอยู่ด้วยกัน 6 คนคือพราหมณ์ ภรรยา บุตร ธิดา สะใภ้ และทาสี พราหมณ์สั่งสอนทุกคนให้อยู่ในสุจริตธรรมได้แก่การให้ทาน การรักษาศีลและเจริญมรณสติคือกำหนดว่าความตายของสัตว์ทั้งหลายเป็นของเที่ยง ส่วนสังขารทั้งหลายไม่เที่ยงแท้ถาวร

วันหนึ่งพราหมณ์โพธิสัตว์ไปนากับบุตร บุตรพราหมณ์โกยหยากเยื่อเผาไฟทำให้ควันเข้าตางูตัวหนึ่งซึ่งอยู่ที่จอมปลวกใกล้ๆ นั้น งูโกรธจึงกัดบุตรพราหมณ์ตาย พราหมณ์เห็นดังนั้นก็ไม่ได้ร้องไห้ นำร่างบุตรไปนอนคลุมผ้าไว้ใต้ต้นไม้ต้นหนึ่งแล้วกำหนดเห็นว่าสังขารเป็นของไม่เที่ยง เมื่อมีคนคุ้นเคยกันผู้หนึ่งผ่านมาก็ฝากไปบอกนางพราหมณีภรรยาว่าไม่ต้องนำอาหารไปให้สำหรับคน 2 คนแล้วแต่ให้พราหมณ์เพียงผู้เดียว และบอกว่าเมื่อก่อนทาสีเป็นผู้นำอาหารไปให้ แต่บัดนี้ให้คน 4 คนนุ่งห่มผ้าที่บริสุทธิ์ถือดอกไม้และของหอมไปหา

เมื่อนางพราหมณีรู้ว่าพราหมณ์เป็นผู้สั่งความถึงตนดังนั้นก็รู้ได้ว่าบุตรสิ้นชีวิตแล้ว นางออกไปที่นาพร้อมกับธิดา สะใภ้ และทาสี คนทั้งสี่และพราหมณ์โพธิสัตว์นำศพขึ้นสู่เชิงตะกอนแล้วเผาโดยไม่ได้ร้องไห้คร่ำครวญเพราะเจริญมรณสติเป็นอารมณ์ อำนาจศีลของคนเหล่านี้ทำให้ร้อนถึงพิภพท้าวสักรินทรเทวราช (พระอินทร์) พระอินทร์เสด็จลงมายังที่เผาศพบุตรพราหมณ์ ตรัสถามแต่ละคนว่าเหตุใดจึงไม่ร้องไห้ ทุกคนตอบว่าไม่มีประโยชน์ที่จะร้องไห้เพราะผู้ที่สิ้นชีวิตไปแล้วย่อมไม่รับรู้ความสุขทุกข์และไม่รับรู้ว่ามีผู้ร้องไห้คร่ำครวญถึง

พระอินทร์ได้สดับถ้อยคำดังกล่าวก็ทรงเลื่อมใส เนรมิตแก้ว 7 ประการให้เต็มเรือนเพื่อคนเหล่านั้นจะได้ไม่ต้องทำงาน พร้อมทั้งประทานโอวาทให้ทุกคนรักษาศีล 5 และศีล 8 เจริญมรณสติโดยไม่ประมาทสืบต่อไป

เสาวณิต วิงวอน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)