พ่อค้าโพธิสัตว์เป็นตัวละครในเรื่องขรัสสรชาดก เอกนิบาต ในนิบาตชาดก

ในสมัยพระเจ้าพรหมทัตครองกรุงพาราณสี พระองค์ได้ประทานหมู่บ้านปัจจันตคามให้เป็นบำเหน็จแก่อำมาตย์ผู้หนึ่ง ครั้งนั้นพระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นพ่อค้า เที่ยวค้าขายตามปัจจันตคาม พักอาศัยอยู่ในหมู่บ้านที่พระราชาประทานแก่อำมาตย์นั้น อำมาตย์นายบ้านจะไปที่ใดจะต้องมีคนตีกลองนำหน้าและมีบริวารแวดล้อมเสมอ พระโพธิสัตว์เห็นอำมาตย์ก็กล่าวว่านายบ้านผู้นี้เป็นคนทุจริต สมรู้ร่วมคิดกับพวกโจร เมื่อพวกโจรมาปล้นบ้านเก็บทรัพย์สินของชาวบ้านได้แล้วก็หนีเข้าป่าไป แล้วก็กลับเข้ามาในหมู่บ้านอีก มีคนตีกลองนำหน้า บริวารตามหลัง ทำเป็นไม่รู้เรื่อง ต่อจากนั้นไม่นานเรื่องของอำมาตย์นายบ้านก็เลื่องลือไป พระเจ้าพรหมทัตทรงทราบมีรับสั่งเรียกให้เข้าเฝ้า ทรงไต่สวนได้ความจริงตามข้อหาจึงให้ลงพระอาญาตามโทษานุโทษ