ภัททสาละเป็นตัวละครในเรื่องภัททสาลชาดก ทวาสกนิบาต ในนิบาตชาดก เป็นพระโพธิสัตว์ เป็นรุกขเทวดา

วันหนึ่งพระเจ้าพรหมทัต*แห่งกรุงพาราณสี*ทรงดำริว่าบรรดาพระราชาในชมพูทวีปล้วนแต่ประทับอยู่ในปราสาทที่มีเสามาก ซึ่งดูธรรมดา พระองค์ควรสร้างปราสาทเสาเดียวให้เป็นที่ประทับจะได้เป็นที่อัศจรรย์ จะได้เป็นพระราชาที่เหนือกว่าพระราชาทั้งปวง พระเจ้าพรหมทัตจึงโปรดให้บรรดานายช่างไม้มาเฝ้าแล้วรับสั่งถึงพระประสงค์ นายช่างไม้ทั้งปวงจึงเข้าป่าไปหาไม้ พบไม้ต้นใหญ่จำนวนมากเหมาะแก่การสร้างปราสาทเสาเดียว แต่ไม่สามารถลากเข็นออกมาจากป่าได้เพราะหนทางไม่เรียบ เป็นซอกห้วยธารเขาอันกันดาร พระเจ้าพรหมทัตจึงรับสั่งให้บรรดานายช่างไม้ไปดูต้นไม้ใหญ่ต้นหนึ่งในอุทยานของพระองค์

นายช่างไม้ทั้งหลายไปที่อุทยาน เห็นต้นสาละ (ต้นรัง) ใหญ่ต้นหนึ่งมีลำต้นงามมาก เป็นที่สักการบูชาของชาวบ้าน และเป็นที่กระทำพิธีกรรมของราชตระกูล จึงมาทูลพระเจ้าพรหมทัต พระเจ้าพรหมทัตมีรับสั่งให้ตัดต้นสาละได้ พวกช่างไม้จึงจัดหาเครื่องสักการบูชามาทำพลีกรรมและประกาศก้องว่า พระราชามีรับสั่งให้มาตัดต้นสาละนี้ อีก 7 วันพวกตนจะมาตัด ขอให้รุกขเทวดาที่สถิตอยู่ในต้นไม้นี้ไปอยู่ที่อื่น อย่าได้กริ้วโกรธพวกตนเพราะต้องทำตามบัญชาของพระราชา

ฝ่ายภัททสาลเทวดาเมื่อได้ยินนายช่างไม้ประกาศเช่นนั้นก็ดำริว่า ถ้าต้นสาละถูกตัด จะสร้างความพินาศเดือดร้อนแก่ต้นสาละเล็ก ๆ อันเป็นวิมานของรุกขเทวดาองค์อื่น ๆ ที่เป็นญาติบริวาร จึงแต่งองค์ด้วยทิพาภรณ์อันงดงามเข้าไปลอยอยู่ในห้องบรรทมของพระเจ้าพรหมทัตในเวลาเที่ยงคืน พระเจ้าพรหมทัตเห็นก็ตกพระทัยกลัว ตรัสถามว่าเป็นใครจึงมาร้องไห้ ภัททสาลเทวดาทูลว่าตนอยู่ในต้นไม้นี้มา 60,000 ปีแล้ว บรรดาชาวบ้านและราชตระกูลก็พากันมาสักการบวงสรวงอยู่เป็นประจำ พระราชาก่อนหน้านี้เมื่อจะทำการใด ๆ ไม่ว่าจะเป็นการปฏิสังขรณ์หรือการสร้างปราสาทก็ไม่เบียดเบียนต้นสาละที่ตนอาศัยอยู่ ขออย่าให้ทรงตัดต้นสาละนี้ พระเจ้าพรหมทัตตรัสว่าเมื่อต้นสาละถูกตัดมาสร้างปราสาทเสาเดียวแล้วพระองค์ก็จะเชิญให้ภัททสาลเทวดามาสถิตอยู่ในปราสาท เพื่อจะได้ทรงสักการบูชาตลอดไป ภัททสาลเทวดาได้สดับดังนั้นก็ทูลว่าถ้าพระเจ้าพรหมทัตยังคงยืนยันจะให้ตัดต้นสาละก็ขอให้ตัดออกเป็นท่อน ๆ โดยตัดยอดก่อน แล้วจึงตัดกลางลำต้น จากนั้นค่อยตัดถึงราก ถ้าทำเช่นนี้จะทำให้ตนมีความสุข พระเจ้าพรหมทัตตรัสว่าปกติเมื่อราชบุรุษจับโจรได้ก็จะตัดมือตัดเท้าตัดหูตัดจมูกก่อน แล้วจึงตัดศีรษะภายหลังเพื่อทำให้โจรได้รับความทุกข์ทรมานก่อนตาย แต่โจรจะขอให้ตัดศีรษะก่อนเพื่อจะได้ตายอย่างเป็นสุข แต่เหตุใดภัททสาลเทวดาจึงขอให้ตัดต้นสาละเป็นท่อน ๆ แล้วจะมีความสุขได้อย่างไร

ภัททสาลเทวดาทูลว่าบรรดาต้นสาละเล็ก ๆ ทั้งหลายได้อาศัยร่มเงาของต้นสาละใหญ่ที่มีกิ่งใบแผ่ไพศาล เมื่อมีผู้มาโค่นเสียก็จะทำให้ต้นสาละเล็ก ๆ เหล่านั้นถูกล้มทับพินาศไปด้วย ตนก็จะมีแต่ความทุกข์ พระเจ้าพรหมทัตได้สดับก็ทรงดำริว่าภัททสาลเทวดาองค์นี้ทรงมีจิตเมตตา ไม่ปรารถนาจะให้วิมานของเหล่าญาติบริวารต้องประสบกับความวินาศเหมือนวิมานของตน พระเจ้าพรหมทัตจึงเกิดความเลื่อมใส เปลี่ยนพระทัยไม่ให้ตัดต้นสาละและไม่ทรงปรารถนาจะสร้างปราสาทเสาเดียวอีก จากนั้นภัททสาลเทวดาก็แสดงธรรมถวายแล้วกลับไปวิมานของตน ส่วนพระเจ้าพรหมทัตก็ทรงตั้งมั่นอยู่ในธรรม ทรงทำกุศลเช่นการบริจาคทานเพื่อจะได้ไปเกิดในสวรรค์