มณฑาเป็นตัวละครในบทละครเรื่องสังข์ทอง เป็นมเหสีท้าวสามนต์* มีธิดา 7 องค์ ธิดาสุดท้องชื่อรจนา*

เมื่อท้าวสามนต์จัดพิธีเลือกคู่ให้ธิดาทั้งเจ็ด หกนางเลือกได้โอรสกษัตริย์แต่นางรจนาเลือกเจ้าเงาะเป็นคู่ครอง ทำให้ท้าวสามนต์กริ้วจนคิดจะฆ่านาง แต่นางมณฑาช่วยไกล่เกลี่ยจนในที่สุดท้าวสามนต์เพียงแต่ขับไล่นางรจนาและเจ้าเงาะไปอยู่กระท่อมปลายนา ท้าวสามนต์พยายามหาเรื่องกำจัดเขยเงาะด้วยการสั่งให้เขยทั้งเจ็ดหาเนื้อหาปลา หากใครหาไม่ได้จะต้องโทษทัณฑ์ ท้าวสามนต์คิดว่าเจ้าเงาะคงหามาให้ตามต้องการไม่ได้ แต่สุดท้ายเจ้าเงาะเป็นผู้ชนะ

ส่วนท้าวสามนต์และหกเขยกลับต้องเจ็บใจและอับอายที่สู้เจ้าเงาะไม่ได้ การที่ท้าวสามนต์พยายามกำจัดเจ้าเงาะทำให้นางรจนาทุกข์ใจ พระอินทร์*สงสารนางจึงแปลงเป็นกษัตริย์ต่างเมืองยกทัพไปตีคลีพนันเอาบ้านเมือง ท้าวสามนต์ส่งเขยทั้งหกออกไปตีคลีแทนตัวแต่ก็สู้ไม่ได้ พระอินทร์ถามถึงเขยสุดท้อง ท้าวสามนต์จึงให้นางมณฑาไปขอร้องเจ้าเงาะให้ออกไปตีคลี นางมณฑาได้ขอให้นางรจนาช่วยอ้อนวอนเจ้าเงาะ เจ้าเงาะตกลงที่จะออกไปตีคลีโดยถอดรูปเป็นพระสังข์*ไปตีคลีกับพระอินทร์จนได้รับชัยชนะ ท้าวสามนต์จึงยกเมืองให้พระสังข์ครอง