TLD-003-3245

มหาตุณฑิละ (ชื่อตัวละคร)

ตุณฑิลชาดก   นิบาตชาดก  

มหาตุณฑิละเป็นตัวละครในเรื่องตุณฑิลชาดก ฉักกนิบาต ในนิบาตชาดก เป็นพระโพธิสัตว์ เป็นสุกร ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัต

พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นสุกร มีน้องตัวหนึ่ง วันหนึ่งแม่สุกรพาลูกทั้งสองไปนอนในปลัก หญิงชราคนหนึ่งถือไม้เท้าไปเก็บฝ้ายแล้วเดินกลับมา เสียงไม้เท้าทำให้แม่สุกรกลัวจึงหนีไป หญิงชราเก็บลูกสุกรทั้งสองมาเลี้ยงไว้ ให้ชื่อตัวพี่ว่า มหาตุณฑิละ และตัวน้องชื่อว่า จุลตุณฑิละ* ใครมาขอซื้อก็ไม่ขาย วันหนึ่งมีนักเลงสุรากลุ่มหนึ่งมาขอซื้อ หญิงชราไม่ยอมขาย นักเลงสุราจึงมอมเหล้า หญิงชราก็จะยกจุลตุณฑิละให้ นางเทข้าวลงในราง แล้วเรียกจุลตุณฑิละมากิน มหาตุณฑิละเห็นผิดสังเกตที่เรียกน้องก่อน ก็เอะใจว่าต้องมีเหตุร้ายเกิดขึ้นแน่ จึงให้น้องออกไปดู จุลตุณฑิละเห็นหญิงชราและกลุ่มนักเลงที่ยืนถือบ่วงรออยู่ก็กลัวตาย มหาตุณฑิละจึงแสดงธรรมปลอบใจน้องไม่ให้กลัว มหาตุณฑิละอธิษฐานจิตคิดถึงบารมีทั้งสิบ แล้วทำเมตตาบารมี เปล่งเสียงแสดงธรรม เสียงนั้นดังไปทั่วพระนครเป็นปริมณฑล 12 โยชน์ มหาชนพากันมาฟังธรรม รวมทั้งนักเลงสุรา หญิงชรา และพระเจ้าพรหมทัต มหาตุณฑิละแสดงธรรมว่า ชีวิตย่อมเป็นที่รักของสัตว์ทั้งหลาย บุคคลไม่ควรฆ่าสัตว์เพราะเมื่อสิ้นชีวิตจะไปเกิดในนรก เกิดเป็นสัตว์เดรัจฉาน และเปรต เมื่อเกิดมาเป็นมนุษย์ก็จะอายุสั้น

ผู้ฟังธรรมรวมทั้งพระเจ้าพรหมทัตพากันเลื่อมใสพระโพธิสัตว์มหาตุณฑิละ พระเจ้าพรหมทัตประทานยศและเงินแก่หญิงชรา แล้วรับสุกรทั้งสองไว้ในฐานะบุตรและประทานบริวารให้ พระโพธิสัตว์มหาตุณฑิละได้แสดงธรรมโปรดมหาชนทุกปักษ์และตัดสินคดีความด้วย ตั้งแต่นั้นก็ไม่มีคนโกงอีก เมื่อพระเจ้าพรหมทัตสิ้นพระชนม์แล้ว พระโพธิสัตว์มหาตุณฑิละให้บันทึกข้อวินิจฉัยลงในใบลานไว้ตัดสินความ เมื่อแสดงธรรมสอนมหาชนไม่ให้ประมาทแล้ว พระโพธิสัตว์มหาตุณฑิละก็เข้าป่าไปพร้อมกับจุลตุณฑิละ

สายวรุณ น้อยนิมิตร , วิพุธ โสภวงศ์ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)