มหาเศรษฐีโพธิสัตว์เป็นตัวละครในเรื่องกัลยาณธรรมชาดก ทุกนิบาต ในนิบาตชาดก

ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัต*แห่งเมืองพาราณสี พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นมหาเศรษฐี วันหนึ่งมหาเศรษฐีโพธิสัตว์ออกจากบ้านไปเฝ้าพระเจ้าพรหมทัต ฝ่ายทางบ้าน แม่ยายของมหาเศรษฐีมาเยี่ยมบุตรสาว แม่ยายเป็นคนหูตึง แม่ยายถามบุตรสาวว่าลูกเขยเป็นคนดีหรือไม่ บุตรสาวตอบว่าดีมาก เป็นคนดีมีศีลสมบูรณ์ ถึงบรรพชิตก็ยังหาเหมือนยาก แม่ยายได้ยินคำว่าบรรพชิตก็คิดว่ามหาเศรษฐีโพธิสัตว์ออกบวชเสียแล้ว จึงถามเสียงดังว่าเหตุใดจึงต้องบวช คนในบ้านได้ยินก็เข้าใจว่ามหาเศรษฐีบวชแล้วจึงพากันร้องไห้รำพันกันเซ็งแซ่ ชาวบ้านเดินผ่านมาก็ได้รู้ว่ามหาเศรษฐีบวชแล้ว มหาเศรษฐีโพธิสัตว์กลับจากเข้าเฝ้าพระราชา เดินสวนกับชาวบ้านคนหนึ่ง ชาวบ้านบอกว่าได้ยินข่าวเศรษฐีบวชแล้วและผู้คนในเรือนร้องไห้รำพันกันเป็นโกลาหล มหาเศรษฐีโพธิสัตว์ได้ฟังก็คิดขึ้นมาว่า คำว่าบวชแล้วนี้เป็นคำที่มีคุณอย่างยิ่ง บัดนี้เสียงอันมีคุณเกิดขึ้นกับตนแล้วตนไม่ควรให้สูญเสียไป คิดดังนั้นมหาเศรษฐีโพธิสัตว์ก็กลับเข้าไปในวัง ทูลขออนุญาตออกบวช โดยกล่าวว่า บรรพชิตย่อมมีกัลยาณธรรม

เมื่อกัลยาณธรรมมาถึงตน ผู้มีปัญญาย่อมไม่ทำตนให้เสื่อมไปจากกัลยาณธรรมนั้น ตนไม่ประสงค์จะบริโภคกิเลสกามและวัตถุกามอีกเลย เมื่อพระราชาทรงอนุญาตให้บวชได้ มหาเศรษฐีโพธิสัตว์ก็เข้าไปในป่าหิมพานต์บวชเป็นฤๅษี ต่อมาก็สำเร็จอภิญญาและสมาบัติ เมื่อสิ้นชีพได้ไปเกิดในพรหมโลก