TLD-003-3281

มหาสุรเสน, พระเจ้า (ชื่อตัวละคร)

มหาสุรเสนชาดก   ปัญญาสชาดก  

พระเจ้ามหาสุรเสนเป็นตัวละครในเรื่องมหาสุรเสนชาดก ในปัญญาสชาดก มีมเหสีชื่อวิชุลตา* ครองเมืองพาราณสี*

พระเจ้ามหาสุรเสนทรงเคร่งครัดในการรักษาศีล โดยวัน 14 ค่ำและ 15 ค่ำจะรักษาอุโบสถศีล อีกทั้งยังโปรดการทำทานวันละหลายแสน แต่พระองค์ทรงคิดว่าทานที่ทรงบริจาคนั้นเป็นเพียงทานภายนอกที่เป็นวัตถุสิ่งของเท่านั้น หากมีผู้มาขอบริจาคทานภายในอันได้แก่อวัยวะต่างๆ จะทรงยินดียิ่ง พระอินทร์รู้จึงลงมาช่วยให้พระเจ้ามหาสุรเสนผู้ที่จะได้เป็นพระพุทธเจ้าในอนาคตสมประสงค์ โดยเนรมิตกายเป็นมานพคอขาด

เมื่อพระเจ้ามหาสุรเสนเสด็จมายังโรงทาน มานพแปลงจึงปรากฏกายขึ้น พระเจ้ามหาสุรเสนคิดว่ามานพนี้คงเป็นเทวดามาช่วยทำความปรารถนาของตนให้สำเร็จ จึงให้อำมาตย์พามานพแปลงกลับราชมนเทียร และอภิเษกโอรสขึ้นเป็นพระราชาแทน อีกทั้งได้บอกพระเทวีและเหล่าอำมาตย์ว่าพระองค์จะบริจาคเศียรให้มานพ ทุกคนแสดงอาการเศร้าโศกอย่างยิ่ง พระเจ้ามหาสุรเสนเห็นแล้วทรงวิตกว่าการบริจาคทานจะไม่สำเร็จ จึงทรงให้พามานพแปลงไปที่ราชอุทยาน แต่เมื่อชาวเมืองรู้เรื่องได้พากันมาคร่ำครวญทำให้ขัดขวางการบริจาคทาน พระเจ้ามหาสุรเสนจึงใช้พระราชอำนาจขีดเส้นที่พื้นดินห้ามชาวเมืองข้ามเส้นมากีดขวางการบริจาคทานของพระองค์อีก พระเจ้ามหาสุรเสนให้อำมาตย์บั่นพระเศียรของพระองค์ แต่อำมาตย์ไม่อาจทำได้ พระองค์จึงทรงใช้พระขรรค์บั่นพระเศียรเอง โดยทรงประกาศว่าการบริจาคทานครั้งนี้เพราะหวังพระโพธิญาณเพื่อประโยชน์สุขของชาวโลก

ด้วยอำนาจของทานจึงทำให้เกิดแผ่นดินไหวสะเทือน เทวดาต่างพากันสาธุการ เกิดเหตุอัศจรรย์หลากหลาย พระเทวี ข้าราชบริพาร และชาวเมืองเมื่อรู้ว่าพระเจ้ามหาสุรเสนได้ทรงบั่นเศียรเป็นทานแล้วก็เศร้าโศก พระอินทร์เห็นเหตุการณ์ดังกล่าวจึงแสดงองค์และใช้อิทธิฤทธิ์ทำให้พระเจ้ามหาสุรเสนมีร่างกายกลับมาเป็นปกติ พร้อมทั้งให้โอวาทว่าการบริจาคทาน 5 ประเภท ได้แก่ ไทยทานคือของที่ควรให้แก่ผู้ที่ควรรับ อวัยวะ ชีวิต บุตร และภรรยา มีอานิสงส์ทำให้ได้พระโพธิญาณในอนาคต พระเจ้ามหาสุรเสนจึงเหมาะสมแล้วที่จะได้เป็นพระพุทธเจ้าอันเป็นที่พึ่งของโลกต่อไป ตั้งแต่นั้นมาพระเจ้ามหาสุรเสนจึงบำเพ็ญทานมิได้ขาด เมื่อสิ้นอายุจึงได้เสด็จสู่สวรรค์ชั้นดุสิต

สุมาลี ลิ้มประเสริฐ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)