TLD-003-3297

มเหสีพระเจ้าปรันตปะ (ชื่อตัวละคร)

อุเทนคำฉันท์  

มเหสีพระเจ้าปรันตปะเป็นตัวละครในนิทานเรื่องอุเทนคำฉันท์ เป็นมเหสีพระเจ้าปรันตปะ*กษัตริย์กรุงโกสามพี* เป็นพระมารดาของพระเจ้าอุเทน* เมื่อพระมเหสีทรงครรภ์แก่ได้เสด็จประพาสอุทยานกับพระเจ้าปรันตปะ*สวามี ขณะประทับทรงสำราญอยู่บนเกยเตรินทอง นางดึงเอาผ้ากัมพลจากพระเจ้าปรันตปะมาคลุมพระองค์แล้วทูลขอพระธำมรงค์จากนิ้วพระหัตถ์พระสวามี บังเอิญพญานกหัสดีลิงค์บินหาอาหารผ่านมา เกิดลมพายุและเสียงดังกึกก้องทำให้ทุกคนตกใจ พญานกหัสดีลิงค์เห็นผ้ากัมพลสีแดงก็คิดว่าก้อนเนื้อจะตรงเข้าโฉบกิน พระเจ้าปรันตปะหนีไปด้วยความตกใจโดยไม่ทันนึกถึงมเหสี ฝ่ายมเหสีทรงครรภ์แก่มิอาจหลบทันจึงถูกพญานกโฉบจับไป

ขณะที่พญานกหัสดีลิงค์พาพระมเหสีบินข้ามป่าเขาไป มเหสีทรงสงสารลูกในครรภ์ว่าจะพลอยตายกับแม่ ด้วยความอาลัยรักพระสวามี นางจึงทรงอธิษฐานขอให้รอดตายพ้นจากมหันตภัยในครั้งนี้ เหล่าเทวดานางฟ้าและฝูงสัตว์ในป่าเขาสดับคำวิงวอนก็สงสารพลอยทุกข์ใจไปด้วย พญานกหัสดีลิงค์บินมาจนถึงรังที่ต้นไทรใหญ่ก็วางพระมเหสีลงหมายจะจิกกิน นางได้ทีก็เลิกผ้ากัมพลออกแล้วตบหัตถ์สามครั้งพลางส่งเสียงขับไล่ ด้วยเดชที่เหล่าเทวดาช่วยพิทักษ์รักษาและด้วยบุญของโอรสซึ่งจะถือกำเนิดมาเป็นใหญ่ใน 3 ภพ เสียงที่ดังสนั่นทำให้พญานกตกใจบินหนีไป พระมเหสีจึงต้องอยู่บนคาคบไทรนั้นตามลำพัง นางอธิษฐานให้เทวดาช่วยพิทักษ์รักษานางและโอรสในครรภ์ จนรุ่งเช้าครั้นได้ดิถีฤกษ์ นางประสูติโอรส ตั้งชื่อว่าอุเทน และได้นำพระธำมรงค์ผูกข้อพระกรโอรสไว้ ต่อมาอัลกัป*ดาบสมาพบทั้ง 2 องค์ ด้วยความเมตตาจึงได้พานางและโอรสไปอยู่ด้วยโดยสร้างอาศรมให้อยู่ต่างหาก อยู่มาไม่นานนางเกรงว่าพระดาบสจะสิ้นเมตตาเพราะมิได้มีความผูกพันกับพระดาบสมาก่อน นางและโอรสก็จะไร้ที่พึ่ง นางจึงไปยั่วยวนพระดาบสจนในที่สุดพระดาบสก็ตกอยู่ในเล่ห์บ่วงกามของพระมเหสี

ต่อมาเมื่อพระดาบสแจ้งให้ทราบว่าพระเจ้าปรันตปะจะสิ้นพระชนม์ นางโศกเศร้าเสียพระทัยจึงส่งพระอุเทนโอรสกลับไปยังกรุงโกสามพีโดยนางมิได้กลับไปด้วยเพราะละอายว่ามีสามีใหม่แล้ว ก่อนพระอุเทนจะจากไป พระดาบสได้สอนวิชาพิณวิเศษและมอบพิณวิเศษ พระแสงศร และพระขรรค์ให้

ดาวรัตน์ ชูทรัพย์ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)