TLD-003-3364

มังคลา (ชื่อตัวละคร)

พระอภัยมณี  

มังคลาเป็นตัวละครในเรื่องพระอภัยมณี เป็นโอรสของพระอภัยมณี*กับนางละเวงวัณฬา* มีผิวขาว หน้าตาคล้ายพระอภัยมณี แต่ดวงตา ผม และคิ้วคล้ายนางละเวงวัณฬา ประสูติในวันเข้าพรรษา นับแต่มังคลาประสูติ พระมารดาให้อยู่ในความดูแลของบาทหลวง บาทหลวงจึงถ่ายทอดความรู้ด้านวิชาการต่าง ๆ ตลอดจนความคิดความเชื่อด้านศาสนาคริสต์ให้

เมื่ออายุได้ 15 ปี พระมารดามอบราชสมบัติให้ครอบครอง มังคลาจึงได้เป็นกษัตริย์เมืองลังกา* ในการเตรียมการจะทำพิธีราชาภิเษกมังคลาได้ยินบาทหลวงพูดกับนางละเวงวัณฬาถึงการขอโคตรเพชร*มาใช้ในการอภิเษกจึงซักถาม บาทหลวงจึงเล่าเรื่องที่นางเสาวคนธ์*ขุดโคตรเพชรไปจากเมืองการะเวก*และแนะนำให้มังคลาคิดการเอาโคตรเพชรคืน

เมื่อมังคลาขึ้นเป็นกษัตริย์ได้บูรณะบ้านเมือง ฝึกปรือทหารและรับสมัครคนดีมีความรู้ความสามารถเข้ามาทำงาน เมื่อคิดว่าพร้อมจะทำสงครามมังคลาต้องการเดินทางไปที่เมืองใหม่เพื่อวางแผนสงคราม จึงหลอกนางละเวงวัณฬาว่าจะไปเที่ยวป่า ระหว่างพักแรมในป่ามังคลาได้พบสตรีนางหนึ่งซึ่งเป็นเทวดาดาวจระเข้รับบัญชาจากสวรรค์ให้มาคุ้มครองพระองค์เพราะเมื่อนางละเวงวัณฬาเริ่มทรงครรภ์มังคลานางฝันว่าได้กลืนดาวจระเข้ มังคลาตั้งชื่อสตรีนั้นว่านางสุนีบาต*และรับนางไว้เป็นนางข้างที่ ให้มีหน้าที่เชิญพระแสงฝ่ายขวา

มังคลาให้วายุพัฒน์*โอรสสินสมุทร*กับนางยุพาผกา*และหัสกัน*โอรสสุดสาคร*กับนางสุลาลีวัน* ให้ทั้งสองยกทัพไปชิงโคตรเพชรคืนจากเมืองการะเวก เมื่อได้โคตรเพชรคืนมาแล้วมังคลาเกรงว่านางละเวงวัณฬาจะทราบเรื่องจึงแอบเอาโคตรเพชรไปฝังไว้ตอนกลางคืน ทำให้เกิดแผ่นดินไหวทั่วเกาะลังกา นางสุวรรณมาลีมีสารถึงนางละเวงวัณฬา เรื่องที่มังคลาให้คนไปชิงโคตรเพตร มังคลาจับคนเดินสารได้และเกรงว่าฝ่ายเมืองผลึกจะยกทัพมาทำสงครามอีก จึงให้วายุพัฒน์และหัสกันยกทัพไปหลอกจับตัวนางสุวรรณมาลี นางสร้อยสุวรรณ*และนางจันทร์สุดา*มาเป็นตัวประกัน แล้วเผาเมืองผลึก

ส่วนวลายุดา*โอรสศรีสุวรรณ*ก็เดินทางไปเมืองรมจักร*จับตัวท้าวทศวงศ์* มเหสี นางเกษรา* และนางอรุณรัศมี*ไป เมื่อมาถึงเมืองใหม่มังคลาให้นำกษัตริย์ทั้งหมดไปขังไว้ที่ป่าตาล นางเสาวคนธ์* สุดสาคร และหัสไชย*ยกทัพตามมาทำสงครามที่เมืองใหม่ มังคลาออกรบเพลี่ยงพล้ำจวนที่จะถูกสุดสาครจะจับตัวได้แต่นางสุนีบาตรมาช่วยไว้ มังคลาจึงหนีรอดได้กลับไปเตรียม การสู้ศึกครั้งใหม่กับฝ่ายพระอภัยมณี ได้แก่ ศรีสุวรรณ สินสมุทร สุดสาคร นางเสาวคนธ์ หัสไชย กฤษณา* วาโหม*และบุตรของสามพราหมณ์คือ มังกร* ยุขัน* มะหุด* รวมถึงฝ่ายของนางละเวงวัณฬาด้วย แม้ฝ่ายมังคลาจะได้บาทหลวงมาช่วย เช่น เผาเมืองลังกา คิดรูปกลหลอกฝ่ายพระอภัยมณี แต่เมื่อพระอภัยมณีเป่าปี่เพื่อเผด็จศึกฝ่ายมังคลาก็แพ้ บาทหลวงจึงพามังคลาหนีหายเข้าป่าสาบสูญ

สุวดี ภู่ประดิษฐ์ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)