มังรายกะยอชวาเป็นตัวละครในบทละครเรื่องราชาธิราช เป็นโอรสของพระเจ้าฝรั่งมังฆ้อง*กับพระอัครมเหสี ขณะทรงครรภ์พระมารดาใคร่เสวยดินกลางใจเมืองหงษาวดี* พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องจึงมีราชสารไปทูลขอพระเจ้าราชาธิราช* พระเจ้าราชาธิราชทรงทราบว่าโอรสในครรภ์คือพ่อลาวแก่นท้าว*กลับชาติมาเกิด จึงให้ทหารไปขุดดินที่ส้วมเก่ากลางเมืองมาปรุงและอบร่ำให้หอมแล้วส่งไปถวายพระอัครมเหสีเสวย มังรายกะยอชวาเกลียดชังมอญมาตั้งแต่เยาว์วัย ทุกครั้งที่กันแสงใครปลอบอย่างไรก็ไม่หยุด ต้องปลอบว่าจะเอาเมืองหงษาวดีมาถวายและจะนำชาวมอญมาเป็นทาส จึงจะหยุดกันแสง

เมื่อชันษาได้ 21 ปี มังรายกะยอชวาได้ก่อศึกระหว่างพม่ากับมอญรอบใหม่ มูลเหตุเนื่องจากชาวพม่ากับมอญแย่งกันตักน้ำมัน มังรายกะยอชวาได้ยกทัพไปทำสงครามกับมอญหลายครั้ง สามารถจับตัวสมิงนครอินทร์*และสมิงพระราม*ได้ ในสงครามครั้งสุดท้ายมังรายกะยอชวาทรงช้างชื่อพลายอาเขด*ทำยุทธหัตถีกับพระเจ้าราชาธิราชทั้ง ๆ ที่กำลังมึนเมาน้ำจัณฑ์จนไม่สามารถทรงกายบนหลังช้างได้ จึงถูกช้างสะบัดตกลงมาบั้นพระเอวหัก หนีไปซ่อนตัวที่จอมปลวกใต้ต้นจิก พระเจ้าราชาธิราชทรงจับตัวได้ แม้พระองค์จะทรงปลอบโยนเกลี้ยกล่อมอย่างไร มังรายกะยอชวาก็ไม่ยอมสวามิภักดิ์ พระเจ้าราชาธิราชจึงทรงกระทำพิธีปฐมกรรม มังรายกะยอชวาได้กลั้นใจตายในที่สุด