ม้าเจ๊กเป็นตัวละครในเรื่องสามก๊ก (จีนกลางเรียกว่าหม่าซู่) เป็นชาวเมืองซงหยง 1* มีพี่น้อง 5 คน

เมื่อเล่าปี่ได้เมืองซงหยง อีเจี้ย*แนะนำให้เชิญม้าเจ๊กและม้าเลี้ยง*พี่ชายมาอยู่ด้วย ม้าเลี้ยงแนะให้เล่าปี่*ยกเล่ากี๋*เป็นข้าหลวงเกงจิ๋ว*แล้วตีเมืองหัวเมืองฝ่ายใต้ในแคว้นเก๋งจิ๋ว 4 เมือง คือ บุเหลง* เลงเหลง* ฮุยเอี๋ยง* และเตียงสา*ไว้เป็นกำลัง เล่าปี่ก็ทำตาม สองพี่น้องนี้อยู่กับจ๊กก๊ก*ตลอดมา

เมื่อพระเจ้าเล่าปี่จะสิ้นพระชนม์ได้เตือนขงเบ้ง*ว่าม้าเจ๊กช่างเจรจาเกินความสามารถจริง จะใช้ราชการต้องระวัง ต่อมาเมื่อขงเบ้งไปปราบเบ้งเฮ็ก* ม้าเจ๊กเสนอว่าเบ้งเฮ็กน้ำใจแข็งกระด้าง “จำจะทำจงสาหัสให้มันเกรงกลัวจงหนัก” ขงเบ้งชมว่าตรงกับความคิดตน (ตอนนี้คลาดเคลื่อนจากฉบับภาษาจีน ตามฉบับภาษาจีน ม้าเจ๊กแนะว่าจะชนะเบ้งเฮ็กได้เด็ดขาดมิได้อยู่ที่ชนะศึกแต่ต้องชนะใจ)

หลังจากชนะเบ้งเฮ็กเด็ดขาดกลับเมืองหลวงแล้ว ขงเบ้งทราบข่าวว่าพระเจ้าโจยอย*ตั้งสุมาอี้*มารักษาเมืองเสเหลียง*ก็ตกใจเพราะสุมาอี้มีสติปัญญาหลักแหลมนัก คงจะยกมาตีจ๊กก๊ก จึงคิดจะไปตีเมืองฮูโต๋*ก่อน ม้าเจ๊กค้านว่าเพิ่งเสร็จศึกเบ้งเฮ็กกลับมา ไพร่พลยังอิดโรยไม่ควรยกไปรบ แต่ควรใช้อุบายเขียนหนังสือให้ทหารลอบไปปิดที่ประตูเมืองลกเอี๋ยง*และเมืองอื่น ๆ ว่าสุมาอี้คิดกบฏ ขงเบ้งทำตาม พระเจ้าโจยอยหลงกล ปลดสุมาอี้ออกจากราชการ ต่อมาวุยก๊ก*รบแพ้จ๊กก๊ก จงฮิว*เสนาบดีผู้ให้ทูลเสนอพระเจ้าโจยอยให้เรียกสุมาอี้กลับมาเป็นแม่ทัพรับศึกจ๊กก๊กที่บุกเข้ามา สุมาอี้ยกทัพไปชิงตำบลเกต๋ง*จุดยุทธศาสตร์สำคัญ ม้าเจ๊กอาสาไปรักษาเกต๋ง ขงเบ้งกำชับให้ระวังอย่าประมาทศัตรู ม้าเจ๊กทำหนังสือทัณฑ์บนไว้ว่าถ้าทำการมิได้ดังพูดยอมให้ประหารทั้งครอบครัว

ขงเบ้งให้อ๋องเป๋ง*ร่วมไปด้วย ม้าเจ๊กโอ้อวดความรู้ตามตำรา ตั้งค่ายบนภูเขาโดยไม่ฟังคำทักท้วงของอ๋องเป๋งจึงพ่ายยับเยินเสียเกต๋ง แต่อ๋องเป๋งช่วยให้หนีรอดกลับไปได้ ขอให้ขงเบ้งไว้ชีวิตลูกเมีย ขงเบ้งหลั่งน้ำตาประหารม้าเจ๊กเพราะเสียใจที่ตนไม่เชื่อคำกำชับของเล่าปี่ การเสียเกต๋งซึ่งเป็นจุดยุทธศาสตร์สำคัญทำให้จ๊กก๊กเสียเปรียบวุยก๊ก