ม้าต้ายเป็นตัวละครเรื่องสามก๊ก (จีนกลางเรียกว่าหม่าต้าย) เป็นบุตรของลุงม้าเฉียว* แต่อายุเป็นน้องม้าเฉียว

เมื่อโจโฉ*อ้างกระแสรับสั่งเรียกตัวม้าเท้ง*เข้าเมืองหลวง ม้าต้ายเตือนม้าเฉียวว่าโจโฉเจ้าเล่ห์ควรระวังตัว ม้าเท้งจึงให้ม้าเฉียวอยู่รักษาเมืองเสเหลียง* ตนเองกับบุตรอีก 2 คนและม้าต้ายเข้าเมืองหลวง ถูกโจโฉจับฆ่าพร้อมบุตร ม้าต้ายหนีกลับเมืองได้แล้วร่วมกับม้าเฉียวยกทัพมารบแก้แค้นโจโฉ ม้าต้ายรบชนะจงฮิว*ในชั่วเพลงเดียว หลังจากนั้นติดสอยห้อยตามม้าเฉียวไปตลอด จนในที่สุดไปอยู่กับเตียวฬ่อ*เจ้าเมืองฮันต๋ง 2*ด้วยกัน

เมื่อเล่าปี่*ตีเอ๊กจิ๋ว* เตียวฬ่อให้ม้าเฉียวกับม้าต้ายมาช่วยเล่าเจี้ยง*ป้องกันเอ๊กจิ๋ว ในการรบที่ด่านอิมเปงก๋วน*ม้าต้ายยิงแขนซ้ายอุยเอี๋ยน*บาดเจ็บ ม้าต้ายรบกับเตียวหุย*สิบกว่าเพลง แต่ภายหลังตามม้าเฉียวเข้าสวามิภักดิ์ต่อเล่าปี่ และได้เป็นนายทหารสำคัญคนหนึ่งของจ๊กก๊ก เมื่อเล่าปี่ยกทัพไปตีกังตั๋ง ม้าเฉียวกับม้าต้ายได้รับมอบหมายให้อยู่ช่วยอุยเอี๋ยนรักษาเมืองฮันต๋ง ตอนขงเบ้งไปปราบเบ้งเฮ็ก* พระเจ้าเล่าเสี้ยนให้ม้าต้ายคุมทหารสามพันนำเสบียงกินแก้ร้อนไปให้ทหารในทัพขงเบ้งและได้อยู่ช่วยรบ ม้าต้ายจับเบ้งเฮ็กได้ 2 ครั้ง ในศึกครั้งที่ 3 และครั้งที่ 7 และจับนางจกหยง*ภรรยาเบ้งเฮ็กได้ ม้าต้ายจึงมีความดีความชอบมาก

เมื่อขงเบ้งยกทัพไปตีวุยก๊ก*ครั้งแรก ม้าต้ายไปในทัพด้วยเป็นกำลังสำคัญของขงเบ้งรับมือทัพเมืองเสเกี๋ยงของชนเผ่าเกี๋ยง จนในที่สุดผูกไมตรีกับพวกนี้ได้ หลังจากนั้นร่วมรบในศึกตีวุยก๊กตลอดมา ส่วนมากทำตามยุทธวิธีและกลอุบายของขงเบ้ง ประสบความสำเร็จมากกว่าล้มเหลว ผลงานสำคัญคือเตรียมเชื้อเพลิงไว้ในปากทางเข้าหุบเขาเฮาโลก๊ก* เมื่อสุมาอี้*หลงกลเข้ามา ม้าต้ายจุดไฟเผา ทหารวุยก๊กถูกไฟคลอกตายเป็นอันมากแต่มีฝนตกลงมา สุมาอี้และบุตรทั้งสองจึงรอดไปได้ เมื่อขงเบ้งป่วยเรียกม้าต้ายไปกระซิบสั่งการ หลังจากขงเบ้งตายแล้ว อุยเอี๋ยนไม่ยอมอยู่ใต้บังคับบัญชาของเอียวหงี*จนเกิดขัดแย้งกันอย่างแรง ม้าต้ายแสร้งเข้ากับอุยเอี๋ยน เมื่ออุยเอี๋ยนปรารภจะไปสวามิภักดิ์ต่อวุยก๊ก ม้าต้ายทัดทานและแนะให้ตั้งตัวเป็นใหญ่ในจ๊กก๊กเสียเอง อุยเอี๋ยนหลงกลยกทัพไปประชิดกำแพงเมืองหวังจับเอียวหงี เอียวหงีทำตามกลอุบายที่ขงเบ้งเขียนสั่งไว้ ยั่วให้อุยเอี๋ยนแหงนหน้าร้องท้าทายว่าจะมีใครฆ่าตนได้ ม้าต้ายใช้โอกาสนี้ตัดศีรษะอุยเอี๋ยน พระเจ้าเล่าเสี้ยนปูนบำเหน็จความชอบให้ม้าต้ายรับตำแหน่งและบรรดาศักดิ์ของอุยเอี๋ยนสืบต่อมา