TLD-003-3480

มิตตวินทุกะ 1 (ชื่อตัวละคร)

จตุทวารชาดก   นิบาตชาดก  

มิตตวินทุกะเป็นตัวละครในเรื่องจตุทวารชาดก ทสกนิบาต ในนิบาตชาดก

มิตตวินทุกะเป็นบุตรเศรษฐี เป็นคนทุศีลทั้งๆ ที่บิดามารดาเป็นผู้มีศีล เมื่อบิดาสิ้นชีวิต มารดาเป็นผู้ดูแลทรัพย์สมบัติ มารดาสอนให้บุตรฟังธรรมรักษาศีลแต่มิตตวินทุกะไม่เชื่อฟัง ต่อมามิตตวินทุกะจะไปค้าขายทางทะเลเพื่อแสวงหาทรัพย์เพิ่มอีก มารดาห้ามปรามเพราะกลัวว่าบุตรจะเป็นอันตราย แต่มิตตวินทุกะนอกจากไม่ฟังคำแล้วยังสังหารมารดาที่เข้าขัดขวางเสีย

ขณะเดินทางเรือสำเภาไม่เคลื่อนที่ คนในสำเภาจึงจับฉลากหาผู้เป็นกาลกิณี มิตตวินทุกะจับฉลากกาลกิณีได้ถึง 3 ครั้ง จึงถูกจับลอยแพไปในมหาสมุทร มิตตวินทุกะลอยแพไปถึงเกาะแห่งหนึ่ง ได้พบนางเปรต 4 ตน และได้อยู่ร่วมกับนางเปรตทั้งสี่ แล้วเดินทางต่อไป ได้อยู่ร่วมกับนางเปรต 8 ตน 16 ตน และ 32 ตนในเกาะต่างๆ ตามลำดับ จากนั้นก็ลอยแพไปถึงอุสสุทนรกซึ่งเป็นนรกที่ตกแต่งประดับประดาจนเหมือนเมืองเมืองหนึ่ง

มิตตวินทุกะปรารถนาจะเป็นเจ้าเมือง มิตตวินทุกะเห็นสัตว์นรกตนหนึ่งมีกงจักรกรดหมุนบดอยู่บนศีรษะ แต่มิตตวินทุกะกลับเห็นกงจักรเป็นดอกบัว เห็นเครื่องจองจำเป็นสังวาล เห็นโลหิตที่ไหลจากศีรษะเป็นจันทน์แดงชโลมไว้ และได้ยินเสียงครวญครางเป็นเสียงเพลงอันไพเราะ มิตตวินทุกะอยากได้ดอกบัวบนศีรษะสัตว์นรก แม้สัตว์นรกจะบอกว่ามิใช่ดอกบัวแต่เป็นจักรกรดก็ไม่เชื่อ ในที่สุดสัตว์นรกเห็นว่าตนคงจะพ้นบาปแล้วจึงขว้างจักรกรดไปหมุนบดศีรษะของมิตตวินทุกะ ทันใดนั้นมิตตวินทุกะก็รู้ว่าดอกบัวที่ตนเห็นนั้นที่แท้คือจักรกรด จึงร้องเรียกให้สัตว์นรกมาเอาจักรกรดคืน แต่ปรากฏว่าสัตว์นรกนั้นได้หายไปแล้ว

ฝ่ายพระโพธิสัตว์ซึ่งเสวยพระชาติเป็นรุกขเทวดาได้เที่ยวจาริกมาถึงอุสสุทนรก มิตตวินทุกะได้ถามรุกขเทวดาถึงบาปที่ทำให้ตนต้องถูกจักรกรดหมุนบดศีรษะให้ได้ความทุกข์ทรมาน รุกขเทวดาโพธิสัตว์บอกว่า ผู้ที่มีความต้องการอย่างไม่มีขอบเขตจะต้องมีกงจักรอยู่บนศีรษะ และได้พบกับความฉิบหายตลอดไป แล้วรุกขเทวดาก็เสด็จกลับไปยังเทวโลก ส่วนมิตตวินทุกะก็ทนทุกข์ทรมานไปจนสิ้นชีวิต

สายวรุณ น้อยนิมิตร , ยุพร แสงทักษิณ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)