TLD-003-3534

เมรี 1 (ชื่อตัวละคร)

นิทานพระรถ  

เมรีเป็นตัวละครในนิทานเรื่องพระรถ เป็นธิดาของท้าวพรหมทัต*กับนางเกศินี* (เกษณี*) แห่งเมืองจำปาก*

เมื่อนางเมรีอายุได้ 6 เดือน นางสุนนทา*ยักษ์เจ้าเมืองทานตะวัน*ไปที่เมืองจำปาก เห็นกุมารีอยู่ในพระอู่ก็รักใคร่จึงพาไปเลี้ยงเป็นธิดาบุญธรรมแล้วตั้งชื่อว่าเมรี ขณะที่นางเมรีชันษาได้ 7 ปี นางสิบสอง*เข้าไปหักกิ่งเก็บผลมะม่วงหาวมะนาวโห่ซึ่งเป็นต้นไม้เสี่ยงทายประจำเมือง สิทธิกรรม์*เสนายักษ์เห็นว่าเป็นลางร้ายจึงไปทูลนางเมรี นางให้ทำพลีกรรมและจัดงานมหรสพสมโภชเมือง

ครั้นนางสุนนทากลับจากตามล่านางสิบสอง นางให้นางเมรีครองเมืองทานตะวันแทน มอบศรกำพต*ซึ่งเป็นอาวุธวิเศษกับห่อยาสารพัดนึกให้ แล้วออกตามล่านางสิบสองอีกครั้ง เมื่อนางสุนนทาได้เป็นมเหสีของท้าวรถสิทธิ์*สวามีของนางสิบสอง และทำอุบายจนได้ดวงตาของพวกนางมา นางให้พระพาย*นำดวงตานั้นไปให้นางเมรีเก็บรักษาไว้

ต่อมานางสุนนทาต้องการสังหารรถเสน*โอรสท้าวรถสิทธิ์กับนางลำเภา*ซึ่งเป็นน้องสุดท้องในกลุ่มนางสิบสอง จึงทำอุบายให้รถเสนไปนำมะม่วงหาวมะนาวโห่จากเมืองทานตะวันมาถวาย ก่อนออกเดินทาง นางยักษ์เขียนสารถึงนางเมรีให้สังหารรถเสนแล้วมอบสารให้รถเสนถือไป แต่ฤๅษีช่วยแปลงสารให้นางเมรีอภิเษกกับรถเสนแทน ต่อมารถเสนทำอุบายมอมเหล้านางเมรี นางเผลอบอกเรื่องห่อยาสารพัดนึก ห่อดวงตานางสิบสอง และศรกำพต ครั้นนางเมรีพารถเสนไปเที่ยวชมอุทยาน รถเสนก็ลอบเก็บผลมะม่วงหาวมะนาวโห่ นางเกรงว่าเหล่ายักษ์จะรู้เรื่องจึงพารถเสนกลับตำหนัก รถเสนมอมเหล้าอีกครั้งจนนางเมรีเมาหลับไป แล้วนำของวิเศษต่างๆ รวมทั้งห่อดวงตาของนางสิบสองขี่ม้าเหาะหนีออกจากเมือง

เมื่อนางเมรีตื่นบรรทมรู้เรื่องทั้งหมดก็ให้สิทธิกรรม์จัดทัพออกติดตาม นางขอร้องให้รถเสนกลับเมืองทานตะวัน แต่รถเสนไม่ยอมกลับ ทั้งคู่คร่ำครวญอาลัยรักกันอยู่นาน ม้าเห็นว่าจะเสียการจึงเหาะพารถเสนจากไป หลังจากสังหารนางยักษ์สุนนทาแล้ว รถเสนเดินทางกลับไปหานางเมรี นางทูลว่าใกล้ตายเพราะอดอาหารมานาน ขอให้รถเสนไปอภิเษกกับนางทัศมาลี*ธิดาท้าวยศสุนทร* แล้วนางเมรีก็สิ้นใจ

กิตติชัย พินโน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)