แมลงคูถเป็นตัวละครในเรื่องคูถปาณกชาดก ทุกนิบาต ในนิบาตชาดก
เย็นวันหนึ่งพ่อค้าชาวเมืองอังคะและพ่อค้าชาวเมืองมคธราษฎร์เดินทางมาถึงรอยต่อระหว่าง 2 พระนคร ได้หยุดพักค้างคืนอยู่ที่นั่นและพากันเสพสุรา ครั้นรุ่งเช้าต่างฝ่ายก็ออกเดินทางต่อไป แมลงคูถ (แมลงกุดจี่) ตัวหนึ่งเห็นสุราที่พวกพ่อค้าเหลือไว้ก็เข้าไปกินจนเมามาย แล้วคลานไปนอนในกองมูลที่เปียกอยู่ ครั้นถูกแสงแดดมูลนั้นก็แห้งแข็ง แมลงคูถไม่สามารถออกมาได้ ขณะนั้นมีช้างซับมันตัวหนึ่งเดินผ่านมา ได้กลิ่นมูลนั้นก็เบือนหน้าหนีแล้วจะเดินจากไป แมลงคูถเข้าใจว่าช้างเกรงกลัวตนจึงร้องท้าให้มาทำสงครามกัน ช้างได้ยินจึงกลับไปที่กองมูลนั้น บอกว่าตนไม่จำเป็นต้องใช้เท้า งา หรืองวงสังหารแมลงคูถเลย หนอนเน่าควรตายด้วยของเน่า แล้วช้างก็ถ่ายมูลก้อนใหญ่ทับหัวแมลงคูถพร้อมทั้งถ่ายปัสสาวะรดซ้ำจนแมลงคูถถึงแก่ความตาย แล้วช้างก็บันลือเสียงโกญจนาทเดินเข้าป่าไป
นามานุกรม