ขุนพระคลังแก้ว หรือคหปติรัตนะ*เป็นตำแหน่งในเรื่องไตรภูมิกถา

เมื่อบังเกิดมีพญามหาจักรพรรดิราช*ขึ้นนั้น พระองค์ต้องบำเพ็ญทาน รักษาศีล และรำพึงถึงผู้ที่จะมาเป็นขุนคลังของพระองค์ ในเวลานั้นมีมหาเศรษฐีผู้หนึ่งอยู่ในวงศ์ตระกูลของมหาเศรษฐีผู้ประเสริฐแต่โบราณได้รับหน้าที่นี้ คุณสมบัติอันพิเศษที่สุดของขุนพระคลังแก้วก็คือเมื่อพญามหาจักรพรรดิราชต้องพระประสงค์ทรัพย์สิ่งใดๆ ก็ตาม ขุนพระคลังแก้วก็สามารถนำมาถวายให้ได้เสมอ ทั้งนี้เพราะ ขุนคลังผู้นั้นดุจมีตาทิพย์หูทิพย์ดุจเทพยดาในสวรรค์นั้นแล ส่วนอันว่าแก้วแหวนเงินทองทั้งหลายอันมีในแผ่นดินนี้ก็ดี แม้นว่าอยู่ใต้แผ่นดินแลลึกลงไปได้ 16 โยชน์ก็ดี ชะแม้นว่าอยู่ในท้องมหาสมุทรก็ดีแล ขุนพระคลังนั้นอาจสามารถแลเห็นทั่วทุกแห่งแล

เมื่อขุนพระคลังต้องการแก้วแหวนเงินทอง แก้วแหวนเงินทองหรือเครื่องถนิมพิมพาภรณ์ก็จะขึ้นมาหาขุนพระคลังเองตามที่ตั้งใจปรารถนา ขุนพระคลังกราบทูลพญามหาจักรพรรดิราชว่า พระองค์เจ้าเสวยสมบัติจงเป็นสุขเย็นใจอย่ามีกังวลในพระทัย ถ้าว่าพระองค์เจ้าปรารถนาเอาทรัพย์สมบัติใดๆ ก็ดี เชิญพระองค์เจ้าเรียกเอาแก่ข้าพระเจ้าผู้เดียว แลข้าพระพุทธิเจ้าผู้เดียวหากจะประกอบมาถวายแก่พระองค์เจ้าจงทุกประการแล

เมื่อพญามหาจักรพรรดิราชประสงค์จะแจกจ่ายทรัพย์เป็นทานเท่าใดๆ ก็ตาม ขุนพระคลังก็ดำเนินการให้โดยที่ท้องพระคลังหลวงก็ยังเต็มไปด้วยทรัพย์สมบัติตามเดิมเพราะ “ขุนพระคลังแก้วแลดูรำพึงนึกในใจว่าจะใคร่เอาสิ่งใด สิ่งนั้นก็พูนเกิดขึ้นมาแล เทียรย่อมเต็มด้วยแก้ว 7 ประการ แลมาเดียรดาษดูเต็มทั้งท้องพระคลังหลวงแล” วันหนึ่งพญามหาจักรพรรดิราชใคร่จะลองศักดานุภาพของขุนพระคลังแก้ว จึงให้แต่งเรือหลายลำ ประดับด้วยแก้ว 7 ประการ ทั้งให้มีปราสาทเงินปราสาททองประดับด้วยแก้ว 7 ประการ พระองค์เสด็จลงเรือออกไปถึงกลางมหาสมุทร มีสำเภาบริวารตามเสด็จ 84,000 ลำ แล้วตรัสแก่ขุนพระคลังแก้วว่าต้องพระประสงค์จะได้ 7 ประการในทันทีนั้น ขุนพระคลังแก้วจึงเล็งลงไปในมหาสมุทร“บัดเดี๋ยวพูนเกิดเป็นตุ่มแลไหทั้งหลายนั้นขึ้นมาย่อมเต็มด้วยแก้วแลแหวนเงือนทองทั้งหลายผุดขึ้นมาเต็มมหาสมุทรนั้น ขุนพระคลังแก้วนั้นก็เอามาถวายแด่พญามหาจักรพรรดิราชเจ้า” ซึ่งทรงนำสมบัติเหล่านั้นไปประทานเป็นรางวัลแก่ฝูงข้าไททั้งหลายในวันนั้น