TLD-003-3666

รักขิตะ (ชื่อตัวละคร)

มหามังคลชาดก   นิบาตชาดก  

รักขิตะเป็นตัวละครในเรื่องมหามังคลชาดก  ทสกนิบาต  ในนิบาตชาดก  เป็นพระโพธิสัตว์

ในสมัยพระเจ้าพรหมทัต*แห่งกรุงพาราณสี  พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นรักขิตกุมารบุตรของพราหมณ์ผู้มั่งมี  ครั้นเจริญวัยได้ไปศึกษาศิลปศาสตร์ในกรุงตักสิลา  สำเร็จแล้วกลับมาแต่งงานมีครอบครัว  ครั้นบิดามารดาสิ้นชีวิต  รักขิตะก็ได้ครอบครองสมบัติทั้งปวง  แต่เมื่อพิจารณาแล้วเห็นว่าทรัพย์สมบัติไม่เป็นแก่นสารอะไร  ก็บริจาคทรัพย์ทั้งหมด  แล้วออกบวชเป็นดาบสในป่าหิมพานต์  บำเพ็ญฌานจนได้อภิญญาและสมาบัติ  มีดาบสที่เป็นศิษย์ 500 ตน

ต่อมาดาบสทั้ง 500 ได้ลารักขิตดาบสออกจากป่าหิมพานต์จาริกไปตามหมู่บ้านในชนบทจนไปถึงกรุงพาราณสี  เข้าไปอาศัยอยู่ในอุทยาน  ได้รับลาภสักการะเป็นอันมาก  วันหนึ่งในกรุงพาราณสีประชาชนเกิดมีมงคลปัญหาคือปัญหาเกี่ยวกับเหตุที่จะทำให้เกิดความเจริญ  มหาชนจึงไปหาดาบสทั้ง 500 ถามข้อปัญหา  เหล่าดาบสได้ทูลพระเจ้าพรหมทัตว่าพวกตนไม่สามารถตอบมงคลปัญหาได้  ยกเว้นอาจารย์ของพวกตนที่อยู่ป่าหิมพานต์  พระเจ้าพรหมทัตจึงขอให้เหล่าดาบสเดินทางไปถามมงคลปัญหาอาจารย์แล้วให้จดจำมาบอกให้ทุกคนรู้

เมื่อดาบสทั้ง 500 เดินทางไปถึง  อาจารย์รักขิตดาบสได้ถามถึงคุณธรรมของพระเจ้าพรหมทัต  และสถานที่ที่เหล่าดาบสท่องเที่ยวไป  ดาบสศิษย์จึงเล่าถึงเรื่องราวและเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในกรุงพาราณสีให้อาจารย์ฟัง  และขอให้รักขิตดาบสแสดงมงคลปัญหาให้เป็นที่แจ่มแจ้งแก่พวกตน  รักขิตดาบสจึงแสดงมงคล 8 ประการอันเป็นความสุขสวัสดีให้เหล่าศิษย์ฟัง  ได้แก่

1.  มีความเมตตา

2.  กล่าววาจาดี  อดกลั้นวาจาชั่วร้ายของผู้อื่น

3.  ไม่ดูหมิ่นผู้อื่นในทุก ๆ ด้าน

4.  ไม่ทำลายมิตร  แบ่งปันทรัพย์แก่มิตร

5.  มีภรรยาดีซึ่งมีศีล  มีบุตร  และปรนนิบัติสามี

6.  มีความจงรักภักดีต่อพระราชา

7.  มีความศรัทธาในกรรมและผลแห่งกรรม

8.  เป็นผู้มีปัญญารู้แจ้ง  และมีความประพฤติชอบ

เมื่อรักขิตดาบสแสดงมงคล 8 ประการแล้วก็กล่าวว่าผู้ที่ประกอบไปด้วยมงคลทั้ง 8 จะมีความสุขสวัสดีในโลกนี้  แต่สิ่งเดียวที่เป็นมงคลจริง ๆ คือพระนิพพาน 

หลังจากได้ฟังแล้ว  7 – 8 วันต่อมาศิษย์ดาบสทั้ง 500 ก็ลาอาจารย์รักขิตดาบสไปแสดงธรรมมงคลทั้ง 8 ถวายพระเจ้าพรหมทัตที่อุทยาน  แล้วจึงกลับไปป่าหิมพานต์   ตั้งแต่นั้นมามงคลทั้ง 8 ข้อก็ปรากฏอยู่ในโลก  ผู้ใดประพฤติตาม  ตายแล้วก็ได้ไปเกิดในสวรรค์  ส่วนรักขิตดาบสก็เจริญพรหมวิหาร 4  คือเมตตา  กรุณา  มุทิตา  อุเบกขา แล้วพาเหล่าดาบสไปเกิดในพรหมโลก

ยุพร แสงทักษิณ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)